Tentoonstelling 'Van Bot naar Pot' verlengd tot 11 januari

HUIZEN - Huizen is trots op Eskaf en Potterie de Driehoek. Deze keer aandacht voor een van de belangrijkste mensen uit het bestaan van de ESKAF, Piet van Stam (Edam 1891 – Bussum 1970).

Piet van Stam, ontwerper en textiel- en keramiekkunstenaar, volgde lessen aan de Kunstnijverheid-Teekenschool Quellinus te Amsterdam. Hij begint in 1917 zijn eigen kunstnijverheidsatelier Het Zonneke te Amsterdam, waar hij op ambachtelijke wijze textiel bedrukt.

Hij ontwerpt gordijnstof en kleden voor fabrieken in respectievelijk Helmond en Hilversum en maakt een enkel glasontwerp voor de Glasfabriek Leerdam.

Interieurkunst
In 1920 wordt door hem de NV Maatschappij voor Kunstnijverheid te Amsterdam opgericht met als doel het ontwerpen, uitvoeren en verkopen van 'schoone' gebruiksvoorwerpen en materialen voor interieurkunst.

Twee jaar later (1922) krijgt Stam het alleenrecht voor de verkoop van ESKAF-aardewerk en levert zelf een aantal ontwerpen voor vazen en borden.

Stam is behalve kunstenaar en ontwerper ook een man met idealen en een groot gevoel voor rechtvaardigheid en streven naar gelijkwaardigheid.

Orde voor Levenden Arbeid
In 1924 richt hij met onder anderen Harry Hamming de Orde voor Levenden Arbeid (OLA) op, met als doel het bevorderen van een samenleving op grondslag van de 'Religieuze Gedachte' waaraan alle religieuze levens- en wereldbeschouwingen ten grondslag liggen. Van Stam heeft dan al vele lezingen gehouden bij o.a. de theosofische beweging.

Het oprichtingsmanifest van de OLA vermeldt:

'Arbeid behoort te zijn een onafscheidelijk deel van het menschelijk leven. Een natuurlijk en blijmoedig naar buiten treden van innerlijke kracht. Geen opgelegd moeten maar een vrij en gezond willen.' Aldus het manifest.

Gelijken
Arbeiders worden beschouwd als gelijken, iedereen is belangrijk. Welk geloof je ook aanhangt, maakt niet uit, als je elkaar maar in je waarde laat. Of zoals er wordt verklaard:

'Wij willen de menschheid dienen, inplaats van eigen eer en voordeel na te jagen. Wij willen onze lagere natuur beheerschen, inplaats van haar onbeteugeld te laten. Wij willen de innerlijke werkelijkheid der dingen onderscheiden van hun uiterlijke schijn.'

Als ESKAF in 1927 in Steenwijk failliet gaat, kopen Harry Hamming en Piet van Stam de inboedel op. Zij maken gebruik van de Zuiderzeesteunwet, een wet die gelden vrijmaakt voor het creëren van werkgelegenheid voor vissers die werkeloos worden als de Afsluitdijk gebouwd is.

'Rode fabriek'
De fabriek groeit van 25 man tot wel 100 personeelsleden in 1930. Omdat de fabriek aangesloten is bij de OLA wordt de fabriek in de volksmond 'de rode fabriek' genoemd.

Van Stam blijft ook na het tweede faillissement in 1934 korte tijd vertegenwoordiger van de opvolgers Aardewerkfabriek HAHO en Potterie de Driehoek.

Hij moet in de oorlog onderduiken en is daarna jarenlang Nederlands attaché bij de oprichting van de latere EEG en doceert kunstgeschiedenis op een School voor Voortgezet Onderwijs te Bussum.

Kijk op de www.huizermuseum.nl voor actuele openingstijden.