'Ome Jan' in de kaaswagen op de markt.
'Ome Jan' in de kaaswagen op de markt.

Na 40 jaar weer herenigd met kaasboer 'Ome Jan' Visser

Mensen

MUIDERBERG/HUIZEN - Martin Tulp uit Muiderberg haalt herinneringen op aan 'Ome Jan' Visser, de Huizer kaasboer waarmee zijn vrouw een wekelijkse briefwisseling onderhield, die verder ging dan alleen de bestelling. "Hij was een van de eersten die hoorde dat mijn vrouw zwanger was." Over de eerste ontmoeting op de markt, nadat Ome Jan gestopt was met langs de deuren gaan, en het weerzien 40 jaar nadat de eerste bestelling was geplaatst. Dat was nog een hele zoektocht.

1979: Veertig jaar geleden. Toen wij in het Van der Helstpark in Muiderberg kwamen wonen vertelden onze buren dat er weliswaar twee melkboeren langs de deur kwamen, maar dat we voor kaas toch echt bij 'Ome Jan' Visser moesten zijn. Die kwam ook wekelijks langs. Probleem was dat wij beiden de hele week werkten. Volgens de buren geen punt: 'Hang maar een plastic tasje aan de voordeur, met een briefje wat je wilt, en wat geld.' Zo begon het.

Keurig briefje
We vonden 's avonds een keurig briefje met een beschrijving van onze wensen ('pond jong en pond belegen'), de twee stukken kaas, de rekening, en het wisselgeld. Geweldige kaas. De week daarop dus een nieuwe bestelling, met de vraag of de belegen iets meer belegen kon zijn. Prachtig: nieuwe brief met uitleg, rekening en wisselgeld. Zo ging dat maandenlang. Er ontstond zelfs een heuse briefwisseling tussen mijn vrouw en Ome Jan. Niet alleen over kaas, maar ook over het komende weekend, vakanties, en nieuwe soorten kaas. Prachtig. We hebben hem nooit gezien. Maar het ging altijd perfect. Toen opeens de mededeling dat hij voortaan niet meer langs de deur zou komen, maar op zaterdag op het Heinzeplein zou staan. Prachtig: op die dag had ik altijd vrij. En zo ontmoetten we elkaar voor het eerst.

'Zelden een misser'
Ome Jan: een aimabele, beschaafde, vriendelijke man. Hij was een van de eersten die hoorde dat mijn vrouw zwanger was en toen onze zoon werd geboren trakteerde hij ons op een pakje boter. Dat herhaalde hij binnen vier jaar nog drie keer! Onze aankopen werden steeds groter. Als ik dan na twee kilo kaas eens verzuchtte: dat is weer een heel bedrag, dan riposteerde hij met de gedenkwaardige woorden: "Ach, mijnheer Tulp: je kan het beter ver-eten dan verdokteren." Touché! Ome Jan verkocht kaas van het Huizer Kaas Gilde. Altijd perfect. En het was dan ook terecht dat het papier waarin hij het verpakte, vermeldde: 'Kaas van J. Visser: zelden een misser'.

1.152 gram
Hij was ook een kei in het schatten van gewichten. En van mensen. Hij wist dat ik nooit moeilijk deed over een onsje meer. Dus als ik anderhalf pond oude kaas wilde, dan zei ik: doe maar een stuk van 650 gram. Kwam altijd precies uit. Het mooiste verhaal is wellicht dat van een zaterdagochtend waarop een groep meisjes van boven de zestig enorm stond te tutten over een onsje van dit en een onsje van dat. Toen ik eindelijk aan de beurt was - en er een hele menigte achter mij stond - vroeg ik hem: 1.152 gram Maaslander. Hij keek mij diep in de ogen, legde de kaas voor zich neer, pakte zijn ijzerdraad met houten handvatten, keek ernstig naar de kaas, sneed het stuk af, en legde het op de weegschaal. Voor iedereen zichtbaar lichtte het op: 1.152 gram. "Kan ik verder nog iets voor u doen?", vroeg hij. Ik zag die wanhopige blik in zijn ogen. "Doe nog maar een stuk van die oude van vorige week, ongeveer evenveel als toen", zei ik. Aldus geschiedde. Toen ik hem later alleen sprak, zei hij tegen mij: "Mijnheer Tulp, wil je dat nóóít meer doen!" Beloofd. Zou hem ook nooit meer lukken: op de gram nauwkeurig.

Een bruine
Ruim tien jaar later. Ik sta achter een oude autochtone Muiderberger. Hij bestelt een kilo kaas en 'een witte en een bruine'. Ome Jan snijdt de kaas, verpakt die, verdwijnt naar zijn auto, komt terug met een tas, stopt de kaas daarin, en zegt dan: "Dat wordt dan 52,50." De man betaalt en ik word wakker. "Ome Jan: wat was dat?" Dan vertelt hij mij dat 'de witte' jonge jenever is en 'de bruine' cognac. Heeft hij alleen bij feestdagen en alleen voor trouwe klanten. "Doe mij dan ook maar een bruine", zei ik. Geweldig. Geen bekende naam die je bij elke slijter kunt vinden, maar een sublieme cognac. Hoe hij eraan kwam, wilde ik niet weten. Maar als hij 'bruine' had, dan wachtte ik altijd tot de laatste klant was verdwenen.

De euro
Achttien jaar geleden, in mei 2001, vroeg Rita hem: "Ome Jan, hoe lang ga je nog door?" "Ik schei ermee uit", zei hij. "Dat gedoe met die euro!" Ter plekke besloot ze het van hem over te nemen. Drie maanden stonden ze samen in de kar en op zijn 75ste verjaardag, op 18 september 2001, vond Ome Jan dat ze genoeg van hem had geleerd en liet haar alleen verder gaan. Hij was in augustus 1956 begonnen met het venten van kaas in Muiden, Muiderberg en langs boerderijen in de omgeving. Met in zijn oude auto twee kazen en een weegschaal. Een fenomeen. Ik heb dierbare herinneringen aan hem. Bij het ophalen van die herinneringen kwam natuurlijk de vraag: zou hij er nog zijn? Volgens Rita zou hij in Huizen in een verzorgingstehuis wonen. Ik heb ze alle zeven gebeld: niemand kende hem. In het telefoonboek zoeken naar 'J. Visser in Huizen' leverde bijna 100 hits. Toen het Huizer Kaas Gilde gebeld. Jasper van Mill vertelde mij dat hij Ome Jan had gekend en dat iemand van zijn firma misschien zijn adres zou weten. Het bleek allemaal niet zo eenvoudig, maar uiteindelijk kreeg ik een adres van een aanleunwoning van Voor Anker. Fout: die had ik al twee keer gebeld. Terug naar de lijst telefoonnummers. Laat dat adres er nou toch op staan! Bellen … ik herkende zijn stem onmiddellijk! We maakten een afspraak en tot mijn verbazing kwam hij met zijn eigen auto! Het werd een prachtig weerzien. Het gaat heel goed met hem. Geen spat veranderd!

Weerzien
Ome Jan heeft gezorgd voor een geweldige opvolging: Rita Kop-van der Zee, een heel vriendelijke, goedlachse vrouw. Alweer 18 jaar verkoopt zij dezelfde geweldige kazen van het Huizer Kaas Gilde. Donderdag en vrijdag op het Vestingplein in Muiden en zaterdag op het Heinzeplein in Muiderberg. Nadat al onze kinderen waren uitgevlogen is onze kaasconsumptie aanzienlijk minder geworden, maar ik koop nog regelmatig een stuk 'nummer 4' of 'nummer 5' bij haar. Eigenlijk niets veranderd. Maar toen ik haar rond de kerst in 2001 vroeg om 'een bruine' moest ze lachend 'nee' verkopen. Niet in alles heeft ze Ome Jan nagevolgd.

Martin Tulp (l) en 'Ome Jan' bij het weerzien 40 jaar nadat de eerste kaas werd besteld via een briefje in een tasje aan de deur.

Uit de krant