Positief lesklimaat Springplank door methode samen1school
HUIZEN - Basisschool De Springplank heeft nu een positief lesklimaat door de methode samen1school. Maar het was niet altijd zo en daar wilden Yvonne Vlaanderen en Joop van Baalen verandering in brengen vier jaar geleden. "We bedachten deze methode en zijn nu zover dat we het met andere scholen kunnen delen."
door Carin van den Berg
In februari hield het duo een bijeenkomst voor leerkrachten en afgelopen week voor directeuren en andere belanghebbenden bij het onderwijs. Ook onderwijswethouder Marianne Verhage kwam langs om haar licht op te steken.
Goed gedrag
"De basis van onze methode is het aanleren en complimenteren van goed gedrag en het begrenzen van grensoverschrijdend gedrag", stelt Yvonne, leerkrachtencoach, gedragsspecialist en onder andere geschoold in positief opvoeden. Joop is leerkracht en heel handig met ICT en zette het computerprogramma erachter in elkaar. "We merkten dat de focus altijd ligt op negatief gedrag, dat daardoor beloond werd. Toen de wet een antipestbeleid verplicht wilde stellen, hebben wij onze methode door en door beschreven, want naar onze mening helpt alleen een antipestbeleid niet. Onze methode stimuleert daarnaast goed gedrag, en dat is 95%, terwijl pestgedrag maar 5% bedraagt."
De wet geeft scholen die vrijheid, zolang er aan een aantal eisen wordt voldaan. Zo moet het gedrag gemonitord worden en dus bijgehouden, moet er een veilig schoolklimaat zijn en de leerkracht moet aantonen dat het niet alleen maar beleid op papier is en dat het ook in de praktijk wordt gebracht. "Dat zit allemaal in samen1school", licht Yvonne toe.
Crisis
Het begon vier jaar geleden op De Springplank door een soort crisis, vertelt Joop. "Ik moest een leerkracht vervangen die uitviel door een groep met gedragsproblemen. Steeds werden leerlingen de klas uit gestuurd, die dan lekker hun gang konden gaan: een soort beloning van negatief gedrag. Daarnaast werden deze leerlingen niet verder ondersteund, waardoor steeds hetzelfde gebeurde. Leerlingen kopieerden van elkaar dit gedrag. De leerkracht schiet dan als het ware in een soort overlevingsstand en kan er heel onzeker van worden. Die vraagt zich af wat hij verkeerd doet. Ook de leerlingen worden hierdoor niet geholpen, want die veranderen niets aan hun gedrag." Yvonne: "Dat is niet alleen een probleem op onze school, maar ook op andere scholen. Wij hebben deze cirkel nu doorbroken."
In de methode van samen1school staat nu precies beschreven wat een leerling kan verwachten als hij negatief gedrag vertoont. Dat wordt gesplitst in pesten en plagen of storend en grensoverschrijdend gedrag. De straffen worden steeds zwaarder naarmate iemand vaker dat gedrag vertoont. Als een leerling de eerste keer bijvoorbeeld zich storend in de les gedraagt dan wordt hij niet op de gang gezet, maar moet hij tien minuten in de klas van een andere leerkracht verblijven. "Dan is er toezicht en die leerkracht weet precies hoe hij hiermee om moet gaan. Bovendien moet de leerling na de les de tien minuten inhalen die hij gemist heeft. Daarnaast wordt er een melding gemaakt in het systeem en neemt de leerkracht contact op met de ouders. Ook de directeur krijgt een melding, dus die kan als het uit de hand loopt nooit zeggen dat hij niet op de hoogte was van het probleem", legt Yvonne uit. Alles wordt vastgelegd op de computer en in een oogopslag is alles duidelijk. Ook kan een leerkracht zien wat er van hem verwacht wordt.
Team
Joop: "Iedere school kan zelf afspreken welk gedrag niet getolereerd wordt en hoe het bestraft wordt. Belangrijk is dat de afspraken in het team gemaakt worden. Als leerkracht voel je je daardoor gesteund. Je staat er ook nooit alleen voor. Als een leerling over de schreef gaat, is er iemand in de school die je helpt en ervan afweet door een melding in het systeem. Je kunt ook samen de aanpak bespreken. Bovendien weet je wat je moet doen als je als leerkracht hiermee geconfronteerd wordt. Het is niet alleen het veranderen van leerlingengedrag, maar ook van leerkrachtengedrag."
'De leerkracht schiet als het ware in een soort overlevingsstand'
Goedoe-muntjes
Samen1school wil zich echter niet op het negatieve gedrag concentreren, maar juist op goed gedrag. Daarom start de Springplank jaarlijks de eerste zes weken juist met het benadrukken van goed gedrag. Joop: "We hebben als leerkrachten muntjes die we goedoes noemen. We kunnen leerlingen, ook van buiten onze groep, een muntje geven als zij bijvoorbeeld stil over de gangen lopen, een deur openhouden of iemand anders helpen. Die muntjes komen in een gezamenlijke pot en daar kan de groep iets leuks mee verdienen. Bijvoorbeeld een uurtje naar het strand of film kijken." Yvonne: "Hier komen de wat stillere leerlingen ook beter door uit de verf. Als zij een muntje hebben gekregen worden zij ook gezien. We laten leerlingen bovendien vertellen waarom ze een muntje hebben gekregen. Dat helpt andere leerlingen om te weten waar zij een muntje mee kunnen verdienen."
Het systeem werkt, volgens Yvonne en Joop. "Leerlingen lopen hier doorgaans rustig door de school en gaan goed met elkaar om", stelt Joop. Yvonne: "En als we constateren dat er sprake is van pesten, kan de leerling een kaartje invullen en moet de pester dit ook doen. Als er sprake is van pesten gaan beide leerlingen met elkaar in gesprek om te kijken hoe het de volgende keer beter kan. Daarmee is het ook afgedaan, net zoals de straffen die leerlingen krijgen. Aan het eind van de dag gaat iedereen naar huis met een goed gevoel. Iedereen krijgt op onze school een nieuwe kans en start de volgende dag met een schone lei."
