Erfgooiers van nu
Vijfenveertig jaar geleden. De erfgooiers stopten ermee. Om diverse redenen. Zo was het boerenbedrijf van een erfgooier niet opgewassen tegen de grootschalige landbouw en veeteelt, bestond de erfgooiersorganisatie vooral uit niet-scharende erfgooiers, hadden met name Hilversum en Huizen grond nodig voor woningbouw en maakten velen juridisch amok over de erfgooiersrechten. Zeker gezien het feit dat een zeer klein aantal scharende erfgooiers de dienst uitmaakte. Over een enorm gebied. En daarmee over het welzijn van alle Gooiers.
Een toentertijd perfecte storm. De erfgooiers hadden lang in het oog gezeten, maar er was geen houden meer aan. Het besef drong door dat hun eeuwenoude landbouwpraktijk, gebaseerd op collectief eigendom van meentgronden, op losse schroeven stond. En voordat anderen zouden beslissen hoe het 'erfgooiersprobleem' moest worden opgelost, deden ze dat liever zelf. Bovendien: verkoop van hun grond zou veel geld opleveren. De niet-scharende erfgooiers hadden daar natuurlijk het meeste trek in, want op die manier konden zij eindelijk hun erfgooierschap te gelde maken. Begin juli 1971 werd het pleit beslecht tijdens een algemene ledenvergadering in een snikhete Expohal te Hilversum.
Snel daarna werd de ledenlijst 'bevroren'. Er kwam geen erfgooier meer bij, er ging geen erfgooier meer af. Op 28 april 1979 vond de laatste vergadering van de Vereniging Stad en Lande van Gooiland plaats in de Grote Kerk te Naarden, volgens de krant indertijd een 'uitvaartdienst voor de erfgooiers'. Na de laatste hamerslag riep een van hen: 'De erfgooiers zijn dood, leve de erfgooiers'.
En daar had hij, zonder het zelf te weten, gelijk in. Toen de erfgooiersorganisatie ophield te bestaan, was het economisch gezien niet langer noodzakelijk een erfgooiersidentiteit aan te meten. Maar tot op de dag van vandaag blijven veel 'ex-erfgooiers' dat doen. Waarom? Omdat ze weten én willen weten waar ze vandaan komen, omdat ze verbonden zijn aan de omgeving, een omgeving die hun voorouders vormgaven en waarin de erfgooiers van nu wonen en werken. Omdat er een gehechtheid aan grond, taal, geluid, smaak is die niet met een bekrompen nationalisme of overdreven chauvinisme te maken heeft, maar met het gevoel ergens bij te horen, aldus emeritus hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Marita Mathijsen. Gaat u daarom op de Erfgooiersdag 'erfgooierstyle' gezamenlijk aan de saté en het bier en collectief ter Oude Kerke, en bekijk daar de geschiedenis van het Gooi op de panelen van Eppo Doeve. Verhelderend.