'Ik vind het belangrijk dat deze verhalen in ere blijven'
door Floris Hulleman
HUIZEN – Jady Snel deed ruim 15 jaar onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog in deze gemeente. Hij bezit inmiddels een groot historisch archief van met documenten over de geschiedenis van Huizen. Ook schreef hij zeven boeken 'oud-Huizen in beeld' met verhalen en foto's over de geschiedenis van Huizen. "Ik bezit meer dan de gemeente."
Regelmatig wordt hij op de markt aangesproken door mensen die misschien nog wel iets interessants voor hem hebben. Vanwege zijn wekelijkse stukjes in de abonneekrant, zijn boeken en de presentaties is hij inmiddels een bekende Huizer.
Interesse
Zijn interesse voor de geschiedenis begint halverwege de jaren negentig als het gemeentehuis aan de Naarderstraat wordt verkocht. "Op dat terrein stond het oorlogsmonument. Doordat het terrein in particuliere handen kwam, werd er een hek omheen gezet. Hierdoor konden mensen er niet bij", schetst Jady. Als veteraan - hij heeft zelf gediend in Nieuw-Guinea - kon hij dat niet aanzien.
Hij besloot een initiatief in te dienen om het oorlogsmonument te verplaatsen. Tot zijn verbazing kreeg hij de volle medewerking van de gemeente en werd er bij het nieuwe beeld zelfs een spot geïnstalleerd. Zo is het algemeen herdenkingsmonument ook in het donker zichtbaar.
Hij merkte op dat er op dat moment nog geen plaquettes op het beeld zaten van mensen die in de Tweede Wereldoorlog omgekomen zijn. Hij besloot er zelf werk van te maken. "Hier moest meer bekend van worden. Ik ben toen met veel verzetsstrijders gaan praten. Ook ben ik bij het gemeentearchief geweest en heb ik alle omgekomen slachtoffers gecheckt."
Op datzelfde moment las hij een stuk in een lokale krant waar een aantal dingen in stonden die volgens hem feitelijk niet helemaal klopten. "Er stond toen iets in de krant waar ik het niet helemaal mee eens was. Ik ben toen in contact gekomen met iemand van deze krant." Hij kreeg de ruimte om een artikel te schrijven. De krant kwam er al snel achter dat hij meer verhalen te vertellen heeft. en daarom kreeg Jady een wekelijkse rubriek.
Met zijn artikelen bereikt hij een grote groep mensen. "Als je eenmaal bekendheid hebt is het een makkie. Dan kom je overal. Ik had nooit gedacht dat het zulke vormen aan zou nemen", verbaast Jady zich. Vanuit alle hoeken van de wereld krijgt hij informatie, dossiers en foto's. "Ik werd op een gegeven moment gebeld door een man. Zijn vader was hoofd van de Binnenlandse Strijdkrachten in Huizen. Toen deze was overleden, kreeg hij alle documentatie. Hij vroeg of ik daar belangstelling voor had." Uiteraard twijfelde Jady geen moment. Het bleek een goudmijn. "Ik heb zo veel uit die stukken gehaald", aldus de onderzoeker.
Impact
Ook begon hij steeds vaker bij mensen langs te gaan. "Ik was soms een hele ochtend aan het praten. Mensen vergeten zoiets niet. Dat maakt een enorme impact", schetst hij. Vaak hoor je de stelling dat mensen niet graag over de oorlog praten. Jady merkte daar echter weinig van. "Ik kom daar natuurlijk anders binnen, je bent zelf ook veteraan. De gesprekken verliepen altijd heel vlotjes. Ik vond het altijd zo bijzonder dat die mensen mij zo veel vertelden."
Research
Inmiddels is zijn werk uitgegroeid tot een enorme verzameling verhalen, documenten en foto's. Uit zijn research blijkt dat Huizen een belangrijk punt was in de oorlog. "General der Flieger, een belangrijke nazi-generaal, Friedrich Christiansen heeft hier op landgoed Oud-Crailo gewoond. Ik heb foto's gekregen waarop te zien is dat NSB-oprichter Anton Mussert met veel bombarie Huizen komt binnen gereden", somt hij op. Daarnaast waren ook de PHOHI-zenders belangrijk voor de Duitsers. "Die gebruikten ze voor propaganda. Het was heel belangrijk voor hen om veel goednieuwsberichten de wereld in te sturen. Daarom waren hier veel Duitsers: om de zenders en de generaal te bewaken."
Boeken
Alle verhalen werden in 2010 gebundeld in drie grote boeken: Huizen in verdrukking en verzet. Na 15 jaar onderzoek merkte Jady dat de verhalen een beetje 'op' waren. "Op een gegeven moment komen mensen met dubbele verhalen." Toch is hij ontzettend trots op zijn werk. "Ik was hier dag en nacht mee bezig, ook toen ik nog voor de gemeente werkte. Ik vind het belangrijk dat deze verhalen in ere blijven. " Voor zijn werkzaamheden ontving de onderzoeker uiteindelijk een onderscheiding van de Koningin. "Dat is dan wel een bekroning op je werk."
In de vijftien jaar dat hij onderzoek deed naar de Tweede Wereldoorlog ontving hij ook veel foto's die niet per se iets met de oorlog te maken hadden. Hij besloot om hiermee aan de slag te gaan om oud-Huizen in kaart te brengen.
Inmiddels zijn er zeven boeken verschenen met onder meer het ontstaan van de Zenderwijk en de Oostermeent. "Dat is zo mooi. Anders gaat alles verloren en een foto zegt meer dan duizend woorden!" Voorlopig weet hij dus nog niet van ophouden.
Vanuit alle hoeken van de wereld krijgt hij foto's en dossiers