'Het dorp waar je nu woont, blijft dat ook na een fusie'
Gedeputeerde Jack van der Hoek is vanuit de provincie belast met de gemeentelijke herindelingsprocedure in het Gooi. Na de vakantie komt hij praten met bewoners. Het gaat niet om winnen van draagvlak; dat stadium zijn we volgens hem al voorbij. Wel om wat de inwoners van belang vinden als hun dorp fuseert met dat van anderen. Deze avonden zijn uitgesteld omdat de provincie eerst duidelijkheid wil hebben over de rol die zij moet spelen, maar de trein richting fusie rijdt en lijkt niet meer te stoppen.
HUIZEN Het nieuwe gemeentebestuur bevestigde deze week maar weer eens dat een zelfstandig Huizen vooropstaat en ook buurgemeenten Blaricum en Laren willen alles uit de kast halen om de provincie Noord-Holland ervan te overtuigen dat een voorgenomen fusie tussen de drie dorpen niet aan de orde is. Vanuit de provincie wordt daar anders over gedacht. De trein richting fusie rijdt en kan alleen nog maar gestopt worden als de Tweede, of anders de Eerste, Kamer straks niet met een herindelingsontwerp instemt. In dat herindelingsontwerp komt te staan dat Huizen, Blaricum en Laren gaan fuseren en wat er allemaal geregeld moet worden om één gemeente te worden.
Gedeputeerde Jack van der Hoek is namens de provincie met dit onderwerp belast. Hij is niet verrast door de tegenstand die uit de drie dorpen komt. "Het is altijd lastig om uit te leggen aan inwoners waarom je deze stap zet. In hun straat en dorp zien ze dat het goed gaat en het bestuur is dichtbij en alle voorzieningen zijn in het dorp aanwezig. Toch zijn er grotere thema's die spelen in de regio, die ook van belang zijn voor deze inwoners. Die moeten beter geregeld worden. Zoals mobiliteit, woningbouw en de natuur. Het is lastig om op dat gebied zaken die ook buiten de gemeentegrenzen gaan, snel en krachtig in de regio te regelen. Dat is een van de redenen voor deze herindeling."
Bang
Hij vervolgt: "Mensen zijn bang dat het dorp waarin ze wonen verandert na een fusie. Ik woon zelf ook in een klein dorp, dat begrijp ik. Daar komen dan ook emoties bij kijken, maar het dorp waar je nu woont blijft dat ook na een fusie. Het is wel van belang om dingen goed te regelen, bijvoorbeeld met een goed kernenbeleid, zodat bestuurders dichtbij en aanspreekbaar blijven. Dit punt is veel genoemd in het proces tot nu toe en daar zal dan ook aandacht voor zijn in het herindelingsontwerp."
Praten
Ook is de gedeputeerde van plan om zelf met de bewoners te komen praten op de avonden die na de zomervakantie worden gehouden in elk dorp. "Belangrijkste vragen zijn: Als die fusie er komt, wat vind jij dan belangrijk? Wat moet er behouden blijven? Wat moet er geregeld worden?" Het is duidelijk dat de provincie niet overweegt om van standpunt te veranderen in deze hele discussie. Moet een eventuele fusie dan niet van onderop komen en moet daar dan geen draagvlak voor zijn, zoals vaak geopperd wordt in de dorpen?
'Het is altijd lastig om uit te leggen aan inwoners waarom je deze stap zet'
Draagvlak
"Als de provincie het noodzakelijk vindt om in te grijpen door middel van een herindelingsproces zoals wij dat hier hebben gedaan, dan gaat het niet meer om draagvlak voor een fusie", stelt Van der Hoek. "Dan is er al heel wat gebeurd. De afgelopen jaren zijn er meerdere rapporten geweest die aangaven dat op termijn de bestuurskracht in de regio niet voldoende is. De gemeenten konden zelf met stappen komen. Dat hebben zij niet gedaan. Het Rijk heeft ons gevraagd te laten weten wat er nodig is om te zorgen voor een goede balans in de regio en daarom heeft de provincie deze stappen gezet. Niet omdat zij dat zelf wilde. Zeker na de fusie van Bussum, Naarden en Muiden tot Gooise Meren en een eventuele fusie van Wijdemeren en Hilversum is er een onbalans als Huizen, Blaricum en Laren zelfstandig zouden blijven. Bovendien staat er als stip op de horizon nog steeds één grote gemeente in de regio Gooi en Vechtstreek. Die stap moet wat mij betreft wel van onderop komen en die beweging lijkt langzaam op gang te komen. In Hilversum heeft het nieuwe college aangegeven dat voor 2030 te willen bewerkstelligen."
Teleurstelling
De zogeheten 'lichte regeling' die Huizen, Laren en Blaricum voorstelden, vond de provincie geen goede oplossing. "Daarin gaven de gemeenten onder andere aan dat een van de wethouders dan ook zou spreken voor de twee andere gemeenten bij de regio. Wat ik me daarbij afvroeg, is wat als wethouder A akkoord zou gaan met iets en gemeente B en C zijn het er niet mee eens: welke wethouder gaat zich dan verantwoorden tegenover de gemeenteraad? Dat maakte de bestuurlijke drukte die er is alleen maar ingewikkelder en dat was dus geen oplossing. De gemeenteraad moet juist meer directe invloed krijgen en hierop kunnen sturen. Daarom hebben we dit afgewezen. Van tevoren waren er ook voorwaarden aan gesteld. Dat er teleurstelling was over deze afwijzing komt, denk ik, omdat we elkaar niet goed verstaan hebben. Wij wilden er serieus naar kijken, maar dat wilde niet zeggen dat we het ook zouden accepteren. Het voldeed niet aan de vooraf gestelde voorwaarden."
Rol provincie
De provincie liet dinsdag weten de procedures voor gemeentelijke herindeling in Gooi en Vechtstreek te hebben verlengd. De provincies willen van het Rijk duidelijkheid hebben over de rol van de provincie in dit soort processen. "Er staan slechts twee regels in het regeerakkoord en dat is voor ons te weinig. Het moet duidelijk zijn welke rol wij daarin spelen en aan welke voorwaarden een herindelingsontwerp moet voldoen. We willen zeker weten dat we straks met het herindelingsonderwerp als provincie juist gehandeld hebben. De minister heeft aangegeven daarvoor nog enkele maanden nodig te hebben."
Inwonersavonden
Dit wil niet zeggen dat er nu vertraging ontstaat. "De provincie werkt gewoon door. We hadden de inwonersavonden al wel voor de zomervakantie willen houden en die hebben we uitgesteld. Bureau Berenschot, dat bezig is om alle informatie voor ons op te halen, praat wel met ondernemers en maatschappelijke organisaties. Dat gaat gewoon door." Van der Hoek wil wachten met de avonden voor de inwoners om straks ook een duidelijk verhaal te kunnen hebben over het hoe en waarom en die rol van de provincie. "Daarover moeten we eerst zelf duidelijkheid hebben, anders is er geen verhaal te vertellen."
Voor de bühne?
Hij komt zelf op deze avonden en wil dan ook alle vragen van inwoners beantwoorden. "In welke vorm dat gaat gebeuren, weet ik niet. Maar ik ben niet van plan om in een donker zaaltje op het podium te staan. Ik wil graag een vorm vinden waarbij inwoners langs kunnen lopen en alle vragen kunnen stellen en kunnen laten weten wat zij belangrijk vinden." Omdat de provincie wel doorgaat met het herindelingsontwerp is het de vraag of dit soort avonden dan niet voor de bühne is. "Beslist niet", zegt Van der Hoek. "Het is de bedoeling dat wat we daar ophalen ook herkenbaar terug te vinden is in het herindelingsontwerp. Bijvoorbeeld die nabijheid van het bestuur en hoe we dat willen regelen."
Democratisch
Hij hoopt dat inwoners openstaan voor de dialoog die de provincie met ze wil aangaan over dit proces. "Ik ben verbaasd dat er oproepen zijn om vooral niet naar dit soort avonden te gaan. Dat is niet democratisch. Wij worden geacht dit te doen en willen de dialoog met inwoners en andere betrokkenen aangaan. Dat je iets niet wilt, dat begrijp ik. Maar wegblijven zorgt er niet voor dat een eventuele fusie niet doorgaat. We zijn dit proces ingegaan en moeten dat afmaken."
Tweede en Eerste Kamer
Voorlopig gaat hij ervan uit dat het herindelingsontwerp, nadat er duidelijkheid is van de minister, snel door Gedeputeerde Staten kan worden vastgesteld. September zal waarschijnlijk niet gehaald worden, zoals tot nu toe gepland was. "Hopelijk kunnen we dat wel snel daarna doen. Daarna ligt het ook ter inzage en kan iedereen er zijn zienswijze op geven. Dat moeten we dan ook nog weer bespreken. Uiteindelijk gaat het voorstel naar de minister. Als zij het voorstel rijp acht voor besluitvorming zal de Tweede Kamer en vervolgens de Eerste Kamer erover moeten besluiten."
Zoals het er nu naar uitziet, zal de eerst haalbare datum voor een fusie van 1 januari 2021 daarmee nog steeds gehaald kunnen worden.