Historie van het Gooi in beeld tijdens Week-van-de-Erfgooier
Voor het tweede jaar op rij vindt vanaf 12 oktober de Week-van-de-Erfgooier plaats. Culturele instellingen en historische verenigingen doen mee.
huizen De Week-van-de-Erfgooier wordt door de Stichting Stad en Lande van Gooiland - in nauwe samenwerking met het Goois Natuurreservaat - georganiseerd. Wederom zijn Gooise culturele instellingen, historische verenigingen, bedrijven en andere organisaties gevraagd om een activiteit te organiseren.
De Stichting Stad en Lande van Gooiland toont archiefstukken, waaronder akten uit de vijftiende eeuw die zijn ondergebracht in het Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen in Naarden-Vesting. Aansluitend kan men een bezoek brengen aan het oude Stadhuis in Naarden-Vesting, waar nog het oorspronkelijke meubilair van het bestuur van Stad en Lande te zien is.
De Vereniging Vrienden van het Gooi houdt in Geologisch Museum Hofland in Laren een lezing met excursie over 'Het gebruik van de woeste gronden door de Erfgooiers'. Het Goois Natuurreservaat geeft een speciale Erfgooierswandeling uit die speciaal in de Week-van-de-Erfgooier onder begeleiding van een gids gewandeld kan worden.
De Stad en Lande Stichting zag in 1977 het levenslicht dankzij het laatste bestuur van de opgeheven Vereniging van Stad en Lande van Gooiland. De samenwerking met het GNR ligt voor de hand, daar sedert 1933 een groot deel van de oorspronkelijk gemene gronden van de erfgooiers binnen de Gooise gemeenten in haar eigendom worden beheerd. De aankoop gebeurde door financiële bijdragen van de provincie Noord-Holland, de stad Amsterdam en de gemeenten Naarden, Huizen, Blaricum, Laren, Hilversum en Bussum. De overgebleven gronden werden gebruikt voor landbouw door de erfgooiers en woningbouw.
De bewerking van de gronden in het Gooi door onvrije landarbeiders gaat terug tot voor 900. In 1280 werd onder graaf van Holland Floris V bepaald dat alleen vrije mannelijke inwoners de woeste gronden, bestaande uit heide, bos, venen en stuifduinen, mochten gebruiken. Zij kregen het recht vee te laten grazen - oftewel 'scharen' - op de gemeenschappelijke gronden: de meenten. Dit gebruiksrecht werd uiteindelijk vastgelegd in schaarbrieven en alleen toegestaan aan meerderjarige Gooise mannen, die konden bewijzen af te stammen van boeren uit het Gooi, de erfgooiers. Alleen scharende leden met een boerderij en vee hadden stemrecht. In de loop der tijd werd de groep niet-scharende steeds groter en vond elders werk, al of niet buiten de regio. In 1971 stemden de scharende en de niet-scharende leden - wonende in het Gooi - in met de opheffing van de vereniging. Er kwam hiermee, als laatste in Nederland, een einde aan gemeenschappelijk grondbezit door boeren.
Het bijzondere karakter van het Gooi wordt nog steeds bepaald door de overal herkenbare geschiedenis van de erfgooiers en het landschap van engen en meenten. Gedurende de Week-van-de-Erfgooier worden de inwoners van het Gooi extra gewezen op de achtergrond van hun leefomgeving.