Burgemeester bij vuurwerkles Halt
op Scholengemeenschap Huizermaat
Halt geeft vuurwerklessen op middelbare scholen. Met informatie over straffen en een speciale vuurwerkquiz leren de leerlingen meer over wat ze kunnen doen en moeten laten.
HUIZEN Burgemeester Sicko Heldoorn heeft afgelopen maandag een les van Halt over vuurwerk bezocht op Scholengemeenschap Huizermaat. Hij voelde zich vereerd om aanwezig te mogen zijn bij de les aan klas 1vpa. De leerlingen vonden het wel wat spannend toen de burgemeester bij hen in de banken aanschoof.
Sanne Henke van Halt, het bureau dat zich richt op het voorkomen, bestrijden en straffen van jeugdcriminaliteit, was al even bezig met de les toen de burgemeester binnenkwam. Op het schoolbord staat een trap getekend, die ze de trap van het jeugdstrafrecht noemt. Op de eerste tree staan de woorden politie en leerplicht. "Wie weet wat een misdrijf is", vraagt ze de klas. Een van de leerlingen zegt droog: "Iemand neerschieten." Een ander noemt het vernielen van een bushokje en een volgende stelen en diefstal. Ook brandstichting en het afsteken van illegaal vuurwerk vallen eronder. "Maar ook als je spijbelt - dan kom je bij de leerplichtambtenaar terecht - of je bevinden op verboden terrein. Waarschijnlijk staat hier bij het schoolplein ook wel een bordje met verboden toegang", legt Sanne verder uit.
Halt
Daarna legt ze het verschil uit tussen een overtreding en een misdrijf: "Bij een overtreding is meestal geen slachtoffer en bij een misdrijf vaak wel." Een verschil dat essentieel is voor de 2e trap van de ladder waar Halt staat. "Je mag maximaal drie keer bij Halt terechtkomen. Twee keer voor een overtreding en een keer voor een misdrijf." Als je tussen de 12 en 18 jaar oud bent en meer keren wordt bestraft, kom je bij de derde trap terecht: justitie. Dan zal de rechter zich over een straf uitspreken en kan er een strafblad volgen. "Bij ons komen is niet goed, maar nog altijd beter dan dat. Wij geven mensen leer- en/of werkopdrachten. We willen dat je ons gaat vertellen hoe je in de toekomst voorkomt dat je weer iets doet dat niet mag. Doe je niet je best of houd je je niet aan de afspraak, dan kan ik je ook doorsturen naar justitie."
Ze legt uit dat veel dingen misgaan door groepsdruk. Een van de leerlingen snapt dat maar al te goed. Soms word je door vrienden verleid om iets te doen wat je normaal niet zou doen en wat niet mag. Bijvoorbeeld stelen. "In dat geval krijg je bij ons leeropdrachten over grensverkenning, groepsdruk en stelen. Daarnaast kunnen we ook een werkopdracht geven. Dan moet je bijvoorbeeld in een buurthuis werken of helpen bij een kinderboerderij. Dat kan tot maximaal 20 uur. Kom je bij justitie, dan kan dat zelfs maximaal 120 uur worden", legt Sanne uit.
Vuurwerk
Na deze introductie stapt ze over naar het deel over vuurwerk afsteken. Ze vraagt wat de leerlingen al weten. Een van de leerlingen begint over de verschillende categorieën die er zijn. Net als Sanne wil beginnen om deze categorieën met ze te bespreken, komt de burgemeester binnen, samen met rector Tanja de Ruijter. Hij schuift aan in de schoolbanken en luistert mee naar wat Sanne te vertellen heeft.
Op het schoolbord schrijft ze de categorieën op: 1. Vuurwerk dat je altijd mag afsteken vanaf 12 jaar; 2. vuurwerk dat je mag afsteken vanaf 16 jaar tijdens oud en nieuw tussen 18.00 en 2.00 uur; 3. groot vuurwerk dat je dan ook mag afsteken vanaf 18 jaar en 4. professioneel vuurwerk.
Vervolgens vertelt de burgemeester iets over de maatregelen die de gemeente heeft genomen om overlast van vuurwerk te beperken, zoals de vuurwerkvrije zones. "Veel ouderen en zieke mensen ervaren overlast. Ook huisdieren ondervinden er veel ellende en stress van", zegt hij. Daarna vraagt hij hoeveel leerlingen een huisdier hebben. Ongeveer de helft steekt zijn hand op. "Dus jullie begrijpen dat wel", zegt hij. Een van de leerlingen wil graag weten hoe ze dat dan kunnen voorkomen. "Door bijvoorbeeld niet buiten de tijden dat het mag vuurwerk af te steken. Daarop kun je je niet voorbereiden met je huisdier."
Soms word je door vrienden verleid om iets te doen wat niet mag
Vuurwerkquiz
Vervolgens neemt Sanne de les weer over met een speciale vuurwerkquiz. Een van de vragen gaat over de hoeveelheid vrachtwagens die nodig zijn om het vuurwerkafval op te ruimen. De klas had het goed. Het zijn er 800. Daaraan koppelt Sanne meteen de discussie over het zelf opruimen van vuurwerk. Niet iedereen doet dat veilig, blijkt. De resten moeten nat zijn, zodat ze niet af kunnen gaan. "Zet dus een emmer water neer met oud en nieuw en als je gaat lopen, neem dan een flesje water mee", geeft ze als tip.
Een andere vraag gaat over het aantal slachtoffers van vuurwerk dat zelf niet betrokken is bij het afsteken van vuurwerk. De klas kan niet kiezen tussen 67 procent of 44 procent. De meester mag de doorslag geven. Hij denk 67 procent. Gelukkig blijkt dat fout. Het is 44 procent. Ook hierover gaat Sanne in gesprek met de leerlingen. Het is toch wel veel. Ze vraagt daarom hoeveel kinderen een speciale vuurwerkbril opzetten. Het excuus dat je zelf geen vuurwerk afsteekt, gaat daarbij niet op, vindt ze. "Kijk maar, 44 procent van de slachtoffers stak zelf geen vuurwerk af." Daarbij wijst ze ook op een speciale overzetbril voor mensen die zelf al een bril dragen. "Je eigen bril is namelijk open aan de bovenkant en aan de zijkant en dan kan er toch vuurwerk tussen komen."
Na de quiz laat ze nog een filmpje zien van Elske die vertelt dat zij op oudjaar stond te wachten op een taxi, nadat ze gefeest had. Haar vriendin waarschuwde dat er een knal zou komen. Ze kneep haar ogen dicht en bedekte haar oren met haar handen. Ze voelde een enorme pijn in haar oog en wist meteen dat er iets mis was met haar oog. Nu heeft ze een prothese. "Het is heel raar als je moet leven met maar één oog. Het is te doen, maar het had niet gehoeven", zegt ze aan het einde.
Sanne besluit de les met tips om zelf te voorkomen dat ze gewond raken: gebruik een vuurwerkbril; neem een lont mee; let op je jas, sommige stoffen smelten en heb je een capuchon, haal hem eraf of vouw hem naar binnen.