De Huizer Molen was een Boekweit molen
In 1675 moest het boekweit malen aan Huizen worden toegestaan. De Huizer molenaar had al in 1666 een overeenkomst met Naarden gesloten dat hij geen meel zou malen, maar alleen boekweit tot gort te verwerken. In Naarden maalde men rogge en tarwe.
'Boecweyt' was het nieuwe gewas uit de Middeleeuwen. Het kwam uit het grensgebied van China en Mongolië. De Latijnse naam is Fagopyrum, wat 'beuktarwe' betekent. Maar het is geen beuk en ook geen tarwe! Het is zelfs geen graansoort, maar een plant die familie is van rabarber en perzikkruid. De dopvrucht lijkt op een kleine beukennoot, dat wel.
Hoe belangrijk het gewas voor de streek was, blijkt uit Gooise gemeentewapens. Hilversum heeft vier gouden boekweitkorrels in het wapen en Gooise Meren zelfs vijf! Huizen heeft haar melkmeisje, maar daar waren wel de beste boekweitoogsten van het Gooi.
Het Gooi was de boekweitschuur van de Hollandse steden. De helft van de Gooise akkers bestond in de 19e eeuw uit wit bloeiende boekweitvelden. Was de grond hier dan zo vruchtbaar? Helemaal niet, maar boekweit groeit juist goed op arme zandgrond. Weinig mest geeft veel boekweitbloemen en -zaden, als de bijen tenminste hun best doen voor de bevruchting.
De imkerij was hiervoor onmisbaar: vanuit bijenschansen vlogen miljoenen bijen uit om bloemen te bevruchten. Boekweit was 'bijenbrood'. De Gooise boeren zijn er niet rijk van geworden. 'Boekweit wordt verbouwd op paardenzweet', zei men. De plant heeft lange penwortels waarvoor de akker diep moest worden geploegd. Zwaar werk. Boekweit werd ook wel 'jammerkoren' genoemd: als er nachtvorst kwam ging de plant dood en was de oogst verloren.
Boekweit was een uitkomst voor arme boeren want je had er geen vee en geen kapitaal voor nodig.
Om brood te bakken is het fijngemalen meel echter niet geschikt. Het deeg rijst niet doordat er geen gluten in zitten. Daarom werd boekweitmeel gemengd met tarwe.
Boekweit telen is niet meer lonend. Boekweit groeit niet beter door meer mest, zoals aardappelen en mais. Boeren kozen voor een hogere opbrengst door met mest andere gewassen te telen. Na meer dan 500 jaar kwam er in 1890 een eind aan de Gooise boekweitteelt. Kun je in het Gooi nog boekweit zien? Gelukkig wel. Het Goois Natuurreservaat teelt het als historisch gewas op de Naarder Eng.