De huik.
De huik. Foto: Openluchtmuseum

Begraven in Huizen

De Gooise dorpen hadden tot ver in de 19e eeuw stoffige of modderige straten met boerenwoningen, daglonershuisje en vaak een molen of kerk als middelpunt.

Het geslacht Van den Born bestond voornamelijk uit molenaars, grutters en bakkers. Zij woonden op de Veluwe of in het Gooi.

De molenaar, een notabele in de gemeenschap, woonde in de 2 huisjes naast de Huizer molen.

Hoe het er binnen exact uit heeft gezien, weten we niet. We weten wel hoe de meeste interieurs er rond die tijd uitzagen.

Rond 1900 werd er in de woningen in de stad al een onderscheid gemaakt tussen woonkamer en een slaapkamer. Op het platteland was men nog niet zover.

In het noorden leefden men zelfs nog in plaggenhutten. In het Gooi kenmerkten de dorpen zich door kleine stenen huisjes waarin vaak grote gezinnen woonden.
Het hele leven en huishouden vond plaats in één kamer. Koken, eten, wassen, handwerken, strijken, slapen, bidden, allemaal in één kamer.

In die kamer nam de kachel, of een open vuur, een centrale plaats in. Muren waren versierd met behang of sierborden. Naast een tafel en stoelen, was er een bedstee met matrassen van stro en een gordijn ervoor.

Kleine kinderen werden in een la onder de bedstee geschoven. In de winter hing de was bij de kachel of aan het plafond.

In 1872 kreeg molenaar Evert van den Born een tragisch ongeluk in de molen. Hij wist nog thuis te komen, in hun kleine molenaarshuisje.

Die avond overleed hij aan zijn verwondingen in zijn woning. Hij liet 5 kinderen en zijn vrouw Jannetje van den Born-Bakker achter.
Ook dat gebeurde allemaal in dat kleine huisje. Het was ook de plek waar de rouwkleding uit de laden en de kasten werd gehaald en men alles in werking zette voor de begrafenis.

Jannetje heeft haar rouwkornet gedragen en heeft met een huik in de rouwstoet gelopen. Zie de foto hiernaast.

In het boekje 'met de camera naar Huizen' wordt geschreven dat vrouwen en mannen thee en bier dronken in het huis van de overledene.

Evert van der Born had een grote familie. Er zullen veel familieleden zijn begrafenis hebben bijgewoond. Deze pasten lang niet allemaal in dat kleine huisje.

De tentoonstelling Koren op de Molen, waar ook een en ander van de molenaarsfamilie te vinden is, is te zien tot 15 september.

Daarnaast is er ook de tentoonstelling Van Bot naar Pot over de Huizer Eskaf periode. Deze is nog te zien tot en met 2 november.

Begrafenisgebruiken.