Wethouder geeft antwoord op lezersvragen energietransitie
De aardgaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid. Nederland moet met ingang van 2050 van het aardgas af. Daarom moet elke gemeente in 2021 met een plan komen waarin staat hoe dit gedaan gaat worden. Ook de gemeente Huizen is druk bezig met het onderzoeken hoe dit kan. Als pilotwijken zijn Stad en Lande en Bovenweg uitgekozen. Voor die bewoners zijn al diverse informatieavonden geweest. Toch blijven er veel vragen en misverstanden bestaan.
HUIZEN Wethouder Bert Rebel is in Huizen de verantwoordelijk wethouder voor die energietransitie, oftewel van het aardgas af gaan. Hij merkte dat er nog steeds veel vragen zijn onder inwoners en bood aan vragen van lezers te beantwoorden. "Ik ben bijvoorbeeld geschrokken dat er bij de opnamen van SBS6 door inwoners wordt geroepen dat we in twee jaar van het gas af gaan. Dat is helemaal niet het geval. We proberen in een open traject met inwoners tot oplossingen te komen voor dit probleem. We hebben nog niets besloten. Ik hoop dat dit ook duidelijk wordt na het beantwoorden van deze vragen", aldus de wethouder.
Ik ben 4 jaar geleden in Stad en Lande Zuid komen wonen. Onze wijk is pilot geworden voor de energietransitie. Hoe is deze beslissing tot stand gekomen? Mij is niets gevraagd. Ik ben heel boos over de gang van zaken. Het hele van het gas af geeft veel onrust, met name onder ouderen, waaronder ikzelf.
Bert Rebel: "Voor alle wijken in Nederland, en dus ook in Huizen, moet in 2021 een visie zijn opgesteld hoe en in welk tempo de wijken aardgasvrij kunnen worden. Binnen nu en twee jaar dus. Om te leren wat dit betekent, zijn we in Huizen in twee wijken, Stad en Lande en Bovenweg, het gesprek aangegaan met de bewoners en alle partijen die hier een rol kunnen spelen. De ervaringen nemen we mee bij het opstellen van de visie voor de hele gemeente. Voor de twee wijken is de keuze gemaakt om al iets eerder te starten, omdat de rioleringsvervanging in sommige delen van de wijken misschien kansen geeft om direct werk te maken van de energietransitie. Daarbij geldt uitdrukkelijk dat die kansen reëel moeten zijn en inwoners daar, op vrijwillige basis, aan mee willen werken. We dwingen niemand. Op dit moment zijn dit soort kansen nog niet concreet in beeld. Wij beseffen dat dit dubbele doel, namelijk een visie ontwikkelen en ook op zoek gaan naar kansen voor inwoners, soms lastig uit elkaar te houden is."
De gemeente wil dus leren van wat mogelijk is in die pilotwijken en waar ze tegenaan loopt als je een dergelijk groot project op gaat pakken. Omdat de riolering hier binnenkort vervangen wordt, gaat de grond toch open. Daar ziet de gemeente kansen.
Bert Rebel: "Het is lastig. Er kan over tien jaar veel veranderd zijn. Het is moeilijk om in een glazen bol te kijken.Toch willen we in ieder geval scherp hiernaar kijken, want we gaan liever één keer de grond in dan twee keer."
Waarom nu al het gasnet wegdoen?
Bert Rebel: "Er is geen sprake van dat het aardgasnet al weggaat, ondanks dat dit in de media soms zo wordt gesteld. Dat gebeurt niet zomaar. Eerst moeten er betrouwbare, betaalbare en duurzame alternatieven voor aardgas komen. Het onderzoek naar een techniek als geothermie, warmte uit de bodem, kan bijvoorbeeld nog jaren duren. Datzelfde geldt voor de ontwikkeling van warmtenetten. Dat soort onderzoeken willen we natuurlijk afwachten voordat er definitieve keuzes gemaakt worden. In de gemeenteraad is inmiddels ook besloten om de gasleiding te laten liggen, want je kunt er misschien iets anders mee transporteren. Dan zou het zonde zijn om dat al weg te doen."
Is de gemeente zich bewust van de mogelijkheden in de toekomst waar de burger profijt van heeft?
Bert Rebel: "Ja, als gemeente volgen we de ontwikkelingen goed. Niet alleen op technisch gebied, bijvoorbeeld welke warmteopties voor de hand liggen. We kijken ook naar ontwikkelingen op financieel gebied, zoals subsidies, gebouwgebonden financiering et cetera."
Gaat de gemeente al een warmtenet aanleggen?
Bert Rebel: "Er zijn nog geen plannen om een warmtenet aan te leggen. Dat zal pas gebeuren als zich een volwaardig alternatief aandient. Dat alternatief moet dan wel betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam zijn. Als we zo’n alternatief denken te hebben gevonden, dan gaan we dat met de wijk bespreken."
De gemeente is samen met de andere gemeenten in de regio ook bezig met een Regionale Energie Strategie (RES). Bert Rebel is voorzitter van het portefeuilleoverleg dat hij heeft met collega-wethouders uit de regio. "Van ons als regio wordt verwacht dat we de rijksoverheid laten weten welke mogelijkheden we zien tot opwekking van nieuwe energie, zoals wind- en zonne-energie. We maken hierbij deel uit van de Regionale Energie Strategie Noord-Holland Zuid."
Wij zijn 75 en 76 jaar, wat moeten we met die energietransitie? U kunt toch niet van ons verwachten dat wij ons nu nog diep in de schulden gaan steken, omdat we zo nodig van het gas af moeten, terwijl in de landen om ons heen de mensen juist aan het gas mogen. We hebben een AOW en een klein pensioentje.
Bert Rebel: "Over de kosten maken wij ons ook zorgen. Energie moet voor iedereen betaalbaar zijn, maar wat we zien is dat energie duurder wordt in de toekomst. Daarom wordt energie besparen zo belangrijk. Want wat je niet verbruikt, hoef je niet te betalen. Iedereen moet mee kunnen doen, ook inwoners met minder draagkracht. Daarbij is vooral de rijksoverheid aan zet; de mogelijkheden voor lokale overheden zijn in dit opzicht beperkt. Dit is ook het standpunt van de Vereniging Nederlandse Gemeenten bij het landelijke Klimaatakkoord. Dit standpunt onderschrijven wij van harte."
De wethouder zou wel bij willen springen, maar dat is niet haalbaar. "Het gaat om 20.000 tot 30.000 objecten in onze gemeenten. Als we dan een paar tienduizend euro's per object uittrekken, is dat niet te betalen voor de gemeente."
Hij licht nogmaals toe dat het standpunt van de gemeente is dat de energietransitie met draagvlak en draagkracht moet plaatsvinden. "We willen het samen met de inwoners doen. Zij moeten erachter staan. Daarnaast moet het betaalbaar zijn. Wij maken ons hier ook samen met andere gemeenten hard voor. Het Rijk moet hiervoor namelijk de wet aanpassen. Bijvoorbeeld door een objectgebonden financiering mogelijk te maken. Dan kun je lenen om je huis duurzamer te maken en die lening gaat over naar de volgende eigenaar als je je huis verkoopt. Deze lening zou je dan moeten kunnen aflossen met het geld dat je bespaart door de bezuinigingen op energiekosten. Dat zou het Rijk mogelijk kunnen maken."
Waarom krijgt Buurtpanel 1276 geen plek bij de besprekingen?
Bert Rebel: "Het buurtpanel heeft een plek bij de besprekingen. Leden van het buurtpanel zijn vertegenwoordigd in de klankbordgroep. De klankbordgroep is een vertegenwoordiging van de wijk. Ook tijdens de bijeenkomsten met alle bewoners zijn leden van het buurtpanel welkom, en ook aanwezig. Voor de gemeente is het erg belangrijk dat alle bewoners op gelijkwaardige wijze hun inbreng kunnen leveren in een ingewikkeld proces als de energietransitie. Daarom is gekozen voor een klankbordgroep. Alle bewoners konden zich hiervoor inschrijven. De lijsten hiervoor lagen bijvoorbeeld bij de informatieavonden. Het Buurtpanel 1276 heeft een rol van betekenis in de wijk. Tegelijkertijd zijn veel inwoners niet door het buurtpanel vertegenwoordigd en/of niet bekend met het buurtpanel. Dat bleek tijdens de informatieavonden die de gemeente hield. Veel mensen hebben zich aangemeld voor de klankbordgroep, maar niet voor het buurtpanel. Daarnaast ontvangt de gemeente signalen van bewoners die vragen wat het buurtpanel is en dat mensen zich graag rechtstreeks tot de gemeente willen wenden. De geluiden van individuele bewoners willen we net zo graag horen. We gaan dus niet mee in het standpunt van het buurtpanel om het buurtpanel te zien als dé vertegenwoordigende organisatie van alle bewoners in het postcodegebied 1276."
Woningcorporatie de Alliantie heeft bijna 50% inspraak, dan is het toch niet meer dan democratisch dat de andere 50% - woningeigenaren vertegenwoordigd in het buurtpanel - ook inspraak krijgen. Waarom niet?
Bert Rebel: "Deze vraag begrijpen we niet goed, een huurder kan toch ook lid zijn van het buurtpanel? We zijn sinds driekwartjaar in gesprek gegaan met alle bewoners en doen dat in een open proces. Mensen laten zich gelukkig horen en die inspraak wordt gewaardeerd. Er lijkt alleen het idee te zijn - en jammer genoeg is dat door diverse media overgenomen - dat er allerlei plannen en besluiten worden genomen zonder dat daar inspraak over is, maar dat is zeker niet het geval. Er zijn nog geen concrete plannen en zeker geen besluiten over wijken in Huizen, ook niet over de wijken Stad en Lande en Bovenweg. Voor ons is het belangrijk om eerst het gesprek te voeren."
Naast de klankbordgroep praat de gemeente ook met experts en betrokkenen, zoals de woningcorporaties en de beheerder van het gasnet. Buurtpanel 1276 wilde ook graag hier meepraten en dat was een van de punten van een ingediende petitie. De gemeente houdt het traject van inwoners en experts echter gescheiden. "Zelfs ik zit niet bij die gesprekken met de experts. Dat doen de ambtenaren. Daarom zien we ook geen plek voor het buurtpanel hier. Zij praten immers mee in de klankbordgroep", licht de wethouder toe.
Waarom geen directe contacten met de bewoners?
Bert Rebel: "Er zijn veel directe contacten met de bewoners. Denk aan de klankbordgroep, de bewonersavonden, maar ook een koffiemoment met mij in de wijk. Begin november is er ook weer een klankbordbijeenkomst. Daarnaast kunnen mensen altijd vragen stellen aan de gemeente of daar hun zorgen uiten."
Onze cv-ketel is dringend aan vervanging toe. Wat is nu handig om te doen, gewoon een nieuwe cv-ketel aanschaffen?
Bert Rebel: "Die keuze is uiteraard aan iedere woningeigenaar om te maken. Aardgas wordt duurder, maar investeren in een warmtepomp of andere oplossing is op dit moment nog veel prijziger. We snappen dat die keuze nu lastig is, omdat er nog geen concrete plannen zijn om wijken aardgasvrij te maken. Vanuit de gemeente kan wel de verwachting worden uitgesproken dat er niet op korte termijn besluiten worden genomen om hele wijken aardgasvrij te maken. We verwachten dat het nog minstens 5 tot 10 jaar kan duren voordat er haalbare en betaalbare oplossingen zijn voor iedereen. Een nieuwe cv-ketel of een hybride-ketel is dan ook voor de tussenperiode een begrijpelijke oplossing. Huren van een cv-ketel is ook een mogelijkheid. Voor mensen die al wel de overstap willen maken naar bijvoorbeeld een warmtepomp, zijn er bij de rjksoverheid subsidiemogelijkheden. Daarnaast is er subsidie voor isolatie. Zie hiervoor ook de website huizenklimaatbewust.nl."
Wat is de exacte reden dat de wethouder zijn uitspraken, onder andere die dat er geen dwang is en dat er de eerstkomende 5 jaar het gas niet wordt weggehaald, niet zwart-op-wit en ondertekend wil geven?
Bert Rebel: "Als wethouder wil ik dat best herhalen. Het is absoluut niet de verwachting dat dat binnen nu en vijf jaar gebeurt. Dat mag ook zwart-op-wit in de krant."
De Alliantie heeft met 50% belang genoeg financiële middelen en de mogelijkheid om een groot deel van de subsidiepot op te slurpen, dus een grote vinger in de pap, en bepaalt dus mede het beleid voor de andere 50% eenlingen. Is de wethouder het hiermee eens? Zo nee, waaruit blijkt dat dan en staat dat dan ergens op papier?
Bert Rebel: "Zoals eerder al gezegd, zijn er nog geen concrete plannen en zeker geen besluiten over wijken in Huizen, ook niet over de wijken Stad en Lande en Bovenweg. We begrijpen niet op welke verdelingen en subsidies gedoeld wordt in de vraag. Ik krijg vaker te horen 'jullie hebben al lang besloten'. Dat is niet waar. Er is niets besloten en we besluiten ook niet voordat we overleg hebben met bewoners."
Kan de wethouder bevestigen dat er, zolang er geen besluit is genomen over de vervanging van het gas, er ook geen onderhoud wordt gepleegd aan de riolering zoals eerder het plan was?
Bert Rebel: "Nee. Plannen voor vervanging van de riolering en ook verbeteringen in de openbare ruimte gaan door en worden niet onnodig opgehouden door plannen over de energietransitie. Dat neemt niet weg dat we altijd moeten kijken of plannen gecombineerd kunnen worden."
Wordt er met de transitie rekening gehouden met het nieuwe stikstofbeleid? Zijn hiervoor al vergunningen aangevraagd of gaat dat binnenkort gebeuren?
Bert Rebel: "Met alle wet- en regelgeving wordt rekening gehouden als plannen moeten worden uitgevoerd. Op dit moment zijn er, zoals gezegd, nog geen concrete uitvoeringsplannen."