'Zonder mantelzorg zou mijn moeder naar een gesloten afdeling moeten'
Joke is dagelijks bij haar moeder Tjallie. Marja woont verder weg, dus komt veel minder. Samen met andere familieleden zijn ze mantelzorgers en zij vertellen wat dat voor hen inhoudt.
HUIZEN Tjallie de Goede-Heusinkveld werd in juli 100 jaar. Ze woont nog steeds zelfstandig aan het Nassauplein in een aanleunwoning bij Voor Anker. Dit kan met de nodige zorg uit het zorgcentrum en met veel hulp van Joke Wonink-de Goede (61) en de andere familieleden die mantelzorgers zijn. In het kader van de afgelopen Week van de Mantelzorg vertellen Joke en haar zus Marja de Goede (66) wat dat inhoudt.
"Ik ben de jongste van de zes", zegt Joke. Zij is het langst meeverhuisd met haar ouders. Uiteindelijk woonde haar moeder in Hilversum, waar Joke ook woonde. "Daar heeft ze 35 jaar gewoond. Tot het niet meer ging. Inmiddels was ik naar Huizen verhuisd, omdat ik trouwde. Daarom hebben we met mijn moeder afgesproken dat zij naar Voor Anker zou komen. Dat vond ze best wel lastig, maar in goed overleg hebben we dat wel gedaan. Dat was 8 jaar geleden en ze liet veel vrienden en bekenden achter."
Achteraf blijkt het een goede keus te zijn geweest. Moeder De Goede werd ouder en ouder en ging langzaam achteruit. Nu er ook dementie bij haar is vastgesteld, kan ze nog minder zelfstandig. "De dag voor Koningsdag dit jaar had ze wat op het kookplaatje gezet, was gaan breien en was in slaap gevallen. Het brandalarm ging af", zegt Joke. Marja: "Ze heeft een nacht niet thuis kunnen slapen en wij stonden de volgende dag alles te poetsen, terwijl zij op tv naar Koningsdag keek."
Daarom werd het kookplaatje weggehaald en mag moeder niet zelf meer koken. "Er staat een magnetron waarin we dingen kunnen opwarmen. Zij noemt het 'het kastje'. Ze weet niet hoe het werkt en we willen ook niet dat ze weet hoe het werkt", legt Joke uit. Zij haalt de boodschappen en zorgt dat er genoeg te eten is. "Ik denk altijd voor mijn moeder", zegt Joke.
Marja regelde om haar wat te ontlasten onlangs een vrijwilliger die eens in de veertien dagen komt om hun moeder gezelschap te houden. "De luxe theeset wordt dan uit de kast gehaald. Moeder vindt het ook echt leuk", vertelt Joke. Op zo'n dag kan ze ook eens wat voor haarzelf doen, want veel klusjes thuis blijven liggen. Joke is er aan de ene kant blij mee, maar het legt ook druk op haar. "Ik moet allerlei briefjes ophangen. Voor de zusters, voor de vrijwilligster. Dat geeft druk in dat denken voor mijn moeder. Daarom ben ik er liever zelf en ga bijna nooit weg. Dan moet ik te veel regelen." Marja: "Maar jij moet ook goed op jezelf passen." Dat beaamt Joke ook wel: "Laatst viel ik bijna en dacht meteen aan mijn moeder. Ik kan niet vallen. Ik moet voor haar zorgen. Zonder mantelzorg zou mijn moeder naar een gesloten afdeling moeten. Dat wil ik niet. Ze is al zo oud, eigenlijk moet ze nooit meer verhuizen."
Joke werkt ook nog naast de zorg voor haar moeder en heeft haar eigen kinderen en kleinkinderen. "Gelukkig weet mijn man wat het is. Zijn vader is inmiddels overleden, maar die woonde hier verderop. Dan gingen we samen hierheen. Ik naar mijn moeder, hij naar zijn vader. Hij moet me elke dag wel een paar uur missen, maar hij weet wat het is en heeft gelukkig zijn hobby's."
Naast Joke en Marja springen ook andere familieleden bij. Zo houdt een zwager de administratie bij. Marja is inmiddels gebombardeerd contactpersoon met instanties en een van hun broers is de klusjesman. Hun andere broer woont in Australië en is niet meer in staat om te reizen vanwege zijn gezondheid. "Hij weet wel hoe ze hier woont", vertelt Joke.
Eenzaam
"Ik merk dat mijn moeder vaak eenzaam is. Dan zingt ze een lied dat daarover gaat." Hun moeder, die af en toe in de gaten houdt waar het gesprek over gaat, vraagt wat er gezegd wordt. Als Marja dat heeft uitgelegd, zingt ze een paar regels van het lied. Moeder heeft een zwaar leven gehad, legt Marja uit. Een van haar kinderen was ziek en overleed al op 21-jarige leeftijd. Ze groeide op in armoede en haar leven stond in het teken van het zorgen voor haar kinderen en later ook nog voor haar eigen moeder.
Joke: "Voor haar is het vanzelfsprekend dat we nu ook voor haar zorgen, maar ze bedankt me nog elke keer en die dankbaarheid is een van de redenen waarom ik het doe. Ze leeft gewoon op. Soms ligt ze op bed als ik kom en vraag ik wat ze daar doet. Als ik dan naar de woonkamer ga, hoor ik haar scharrelen en heeft ze zich toch aangekleed."
Na drooggekookt pannetje mag moeder niet zelf meer koken
Moeder De Goede vertelt dat ze de honderd heeft gehaald omdat ze ging bidden: "Ik vouwde mijn handen en sloot mijn ogen en vroeg of de Here mij wilde helpen. Dat heeft mij door de moeilijke tijden heen geholpen. Dat hielp en gaf me weer veel kracht." Na een zwaar ongeval op haar tachtigste verbrijzelde ze haar rechterarm en een aantal vingers. Ze dacht dat ze die niet meer kon gebruiken en leerde links schrijven. Met veel therapie kan ze toch weer breien. Dat is dus ook wat moeder tijdens het interview doet. Op de vraag wat het voor haar betekent dat haar kinderen haar nu helpen, zegt ze met een grote glimlach op haar gezicht: "Dat is geweldig."