Huizer raad wil graag experimenteren met besluitvorming in de regio
De commissie Algemeen Bestuur en Middelen besprak afgelopen donderdag een pittig en ingewikkeld onderwerp: de slagkracht van de regio en de democratische legitimatie.
HUIZEN De gemeenten Huizen, Blaricum, Eemnes en Laren gaan weliswaar niet fuseren, in de regio Gooi en Vechtstreek wordt met de gemeenteraden nog steeds hard gewerkt om de slagkracht van de regio te verbeteren. Dat blijkt lastig, omdat iedere gemeente een eigen belang heeft.
Inmiddels is er al wel een zogeheten Regionale SamenwerkingsAgenda (RSA) vastgesteld, waarin vijf speerpunten zijn geformuleerd:
1. Een bereikbare Gooi en Vechtstreek
2. Een duurzame Gooi en Vechtstreek
3. Een aantrekkelijk woon-werkklimaat
4. Versterking sociaal domein
5. Regionale omgevingsvisie 2040
Deze samenwerkingsagenda werd door alle gemeenten in de Regio Gooi en Vechtstreek besproken. Er kwamen ook uit alle gemeenten verschillende voorstellen voor wijzigingen. Het onderdeel Legitimatie en Slagkracht werd door de meeste gemeente afgewezen omdat er behoefte was aan meer overleg hierover. Daarom bezocht de Hilversumse burgemeester Pieter Broertjes, voorzitter van het dagelijks bestuur van de regio, al diverse gemeenten en afgelopen donderdag ook Huizen om met de gemeenteraad van gedachten te wisselen.
Voor het gesprek was een zogeheten leidraad opgesteld. Daarin staan diverse denkrichtingen en ook voorstellen voor samenwerkingsmodellen. In de regio wordt al steeds meer samengewerkt door de gemeenten, maar officieel is alleen de gemeenteraad bevoegd om besluiten te nemen. Dat wringt. Want wat als Huizen iets wil en andere gemeenten zijn het er niet mee eens? Beslist een meerderheid, de grootste gemeente? In de wet is daar nu niets voor geregeld, dus is de regio druk bezig daar iets voor 'uit te vinden'. De regio wil namelijk slagkracht hebben om bijvoorbeeld in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) ook iets te zeggen te hebben of in Den Haag bij de rijksoverheid. Met dat laatste is Huizen het ook wel eens. Het is belangrijk om samen te werken om dingen te bereiken.
De partijen in Huizen wilden echter niet de leidraad voor het gesprek volgen. Ze hadden hun koppen bij elkaar gestoken en kwamen met een gezamenlijke verklaring. Daarin onder andere het volgende:
Het lijkt ons minder zinvol om vanavond veel tijd te besteden aan het volgen van die leidraad en de daarin genoemde drie denkrichtingen. Overigens met een optie voor andere denkrichtingen. Liever gaan wij met u in gesprek over de kernvraag, namelijk hoe wij denken over deze samenwerking. Volgens mij zijn wij het in Huizen op hoofdlijnen eens over een richting en een aantal uitgangspunten.
Democratische legitimatie
Wij gaan uit van het primaat en de kaderstellende rol van de gemeenteraad. Dat betekent dus betrokkenheid van de raden aan de voorkant en verantwoording achteraf aan de raad over het verloop en de uitkomsten.
Besluiten regionale strategische opgaven op regionaal niveau
Slagkracht
Als wij kijken naar het hele proces rondom de besluitvorming over de RSA, dan is dat een voorbeeld van hoe het niet meer zou moeten. In dat proces liepen de regionale en lokale accenten zo door elkaar dat een echte regionale samenwerkingsagenda nauwelijks te realiseren is. Het liet zien dat besluitvorming over regionale strategische opgaven het best op regionaal niveau kan plaatsvinden.
Het lijkt ons belangrijk dat onderzocht wordt op welke wijze de besluitvorming op regionaal niveau op de thema’s van de RSA vorm kan krijgen.
Om dit te realiseren raadt Huizen aan te zorgen dat raden op tijd wordt gevraagd wat zij vinden. Hierop moeten de procedures worden afgestemd. De regio hoeft wat de raad betreft niet een extra bestuursorgaan te worden.
Wij zitten niet te wachten op een vergadercircus. Kijk of het bestaande, zoals bijvoorbeeld het algemeen bestuur, benut kan worden voor die regionale besluitvorming.
Experimenteren
Het is belangrijk dat de gemeenten samen met de Regio op zoek gaan naar een model dat zorgt voor betere democratische legitimatie en meer slagkracht. In dat kader lijkt het niet handig om direct een modelkeuze te maken en die gelijk vast te leggen in een gewijzigde gemeenschappelijke regeling, zodat het gelijk in beton gegoten ligt. Nee, wij zijn er voorstander van om op basis van de uitkomsten van de gesprekken die u met de raden heeft eerst voorgestane wijzigingen uit te proberen.
Huizen geeft daarbij aan dat je beter eerst kunt experimenteren met een gekozen werkwijze. Die kun je dan namelijk daarna nog aanpassen en verbeteren. Daarna kan een en ander op papier worden gezet in een zogeheten gemeenschappelijke regeling.
Na deze gezamenlijke verklaring konden de partijen nog extra accenten aangeven en volgde er een open discussie over wat het beste zou kunnen zijn voor de regio. Daarbij bracht Pieter Broertjes in dat blijkt dat de regiogemeenten geen gedeelde visie hebben over waar ze heen willen met de regio de komende tientallen jaren. Die zou daarvoor gemaakt kunnen worden. Huizen bracht daarop in dat de Regionale Omgevingsvisie 2040 daar een rol in zou kunnen spelen. Pieter Broertjes zag wel mogelijkheden daarvoor.
Ook leek hij wel open te staan voor het verder experimenteren met de slagkracht binnen de regio. Hij gaf aan dat er bijvoorbeeld gekeken kon worden naar differentiatie. Als een gemeente ergens geen belang bij heeft, doet hij daar niets mee. Ook kan Hilversum dan bijvoorbeeld kiezen voor extra woningbouw bij het spoor en bijvoorbeeld Laren en Blaricum voor het groen houden van hun gemeenten.
Vertrouwen op elkaar en het elkaar wat gunnen is wat betreft Huizen van belang en dat kon Pieter Broertjes beamen. In maart hoopt hij met de regio - op een onbekende experimentele manier - verder met de gemeenten te werken aan de slagkracht en democratische legitimatie. Dan is alle informatie die is opgehaald bij alle gemeenten verwerkt en wordt ook bekend in hoeverre Huizen zich daar dan in kan terugvinden.