Egels in winterslaap
Het is nu zacht weer met een lekker zonnetje, maar de egels zijn nog steeds in winterslaap. Veel mensen zijn hun tuin aan het opruimen maar dat is niet goed voor de egels. De egels liggen in een holletje dat bekleed is met een dikke laag bladeren. Dat laat Jenny Kleve van Egelbescherming Nederland aan de Landweg 3 weten.
Egels worden eind april of begin mei pas wakker en gaan dan direct op zoek naar eten. Tijdens de winterslaap verliezen ze bijna 25 procent van hun lichaamsgewicht en na hun ontwaken, willen zij weer snel op hun oude gewicht komen. Als ze eerder wakker worden gemaakt, is er nog geen voedsel zoals slakken, rupsen, wormen, mieren en spinnen en komen de egels in problemen.
Egelbescherming opgericht
Om egels op te vangen en goed te kunnen verzorgen, is Egelbescherming Nederland 24 jaar geleden opgericht door Jenny Kleve. “Ik werkte toen bij het Vogelasiel in Naarden als vrijwilligster, maar naast mijn werk en gezin werd het teveel en ben ik gestopt. Het Vogelasiel vroeg aan mij of ik de egels, die gewond binnenkwamen, mee naar huis wilde nemen om te behandelen. Het waren negen egels dus die heb ik meegenomen. In dat eerste jaar kwamen er al 300 binnen en kwam ik op het idee om de Egelbescherming op te richten.”
Naast het opvangwerk verricht de Egelbescherming nog veel (landelijke) taken. Het werk is zo breed geworden dat vanaf 1 februari stichting Egelopvang Midden Nederland de opvangtaak van Egelbescherming Nederland heeft overgenomen. Egelbescherming Nederland kan zich hierdoor onder andere richten op de preventie en de publieksvoorlichting, zodat het leefgebied van de egels behouden blijft. Over de nieuwe stichting en de taakverdeling bij Egelbescherming Nederland is binnenkort meer bekend.
Rustigste perioden
Afgelopen jaar zijn bij de Egelbescherming Nederland in Huizen meer dan 1.000 egels binnengekomen. “Dat komt ook omdat we een groot werkgebied hebben. De egels komen uit Flevoland, Gooi en Vechtstreek, de provincie Utrecht en soms uit Gelderland. Op dit moment liggen er nog 140 egels in de opvang, waarvan een aantal in winterslaap zijn. Deze maanden zijn de rustigste perioden in de opvang omdat ook in de natuur de egels in winterslaap zijn. Door het mooie weer willen mensen graag hun tuin opruimen en gaan dan de planten snoeien, plantjes in de aarde zetten en de bladeren opruimen, waardoor de egels in hun winterslaap gestoord worden. Als je de egels wilt helpen, ga dat dan pas aan het werk eind april of begin mei.”
‘We worden nu continue gebeld door mensen die in hun tuin bezig zijn, waarbij dan een egel in de winterslaap verstoord wordt. Ze weten niet wat ze dan moeten doen en dan leggen we uit dat deze egels niet meer zelf in winterslaap kunnen komen en door gebrek aan voedsel de winter niet zullen overleven zonder hulp. De egels komen nu allemaal in de opvang terecht totdat er buiten weer voldoende voedsel aanwezig is. Belangrijk is te weten dat het niet alleen om de egels gaat, maar ook om insecten en reptielen die in de grond liggen om te overwinteren. Dus laat de dieren echt met rust zodat ze zelf wakker kunnen worden.”
Minder leefgebied
“Wat ook nadelig is, is dat er steeds meer verstedelijking is in Nederland met stadsuitbreiding en wegenaanleg. Hierdoor is er voor de egels steeds minder leefgebied. Ook de tuinen worden steeds meer bestraat en moeten er netjes uitzien. Er mag geen blad of takje op de grond liggen. Egels hebben dus steeds minder plek waar ze kunnen slapen. Mensen realiseren zich dit niet en dat geldt ook voor vogels want die zijn op zoek naar takjes en mos om een nestje te bouwen. Wij moeten anders leren omgaan met de natuur om ons wildlife te kunnen redden.”
Voor de Egelbescherming was 2020 een heel moeilijk jaar door gebrek aan inkomsten doordat er geen activiteiten georganiseerd konden worden om geld binnen te halen. “We ontvingen ook minder donaties en er vielen vrijwilligers uit de kwetsbare groepen uit, terwijl er 25 procent meer egels dan normaal binnenkwamen. Daarnaast trokken mensen massaal de natuur in, waardoor er veel meer dieren verstoord werden dan normaal. Dan zit je in een coronajaar met meer egels en minder geld.”
Ondersteun de Egelbescherming en wordt donateur of adopteer een egel
Mensen kunnen de Egelbescherming op verschillende manieren ondersteunen. Door donateur te worden, een eenmalige gift te doen of een egel te adopteren voor 50 euro. “Als organisatie hebben we duizend egels die geadopteerd kunnen worden en het zou geweldig zijn als mensen dit zouden doen. Deze donaties zijn hoog nodig als we überhaupt willen blijven bestaan. Bij ons komen hele zieke en gewonde egels binnen en die hebben medische zorg nodig en vaak ook speciaal voer. Daarnaast zijn er natuurlijk ook huisvestingskosten, moeten de vrijwilligers opgeleid en begeleid worden en dat kost ook allemaal geld. Via de webshop kunnen mensen een egel adopteren of ons een gift geven. Er staan ook leuke artikelen op zoals sokken, sjaals, sieraden en mokken van egels. Voor kinderen zijn er verschillende egelknuffels, wat natuurlijk geweldig is om cadeau te geven.”
Zet egelhuis in de tuin
“Daarnaast kunnen mensen een egelhuis op een rustige plek in de tuin zetten. Toen ik 24 jaar geleden begon, was het begrip ‘egelhuis’ niet bekend en kwamen we op het idee om dit op te gaan pakken. We gebruikten deze huisjes vooral voor jonge egels, die onervaren waren, zodat ze een uitvalbasis hadden om van daaruit de natuur in te trekken.”
“Door het gebrek aan natuurlijke schuil- en nestmogelijkheden zijn egelhuizen een noodzaak geworden om in de tuin te zetten, zodat ze een plek hebben om veilig te slapen en jonkies te krijgen. Veel mensen denken dat ze geen egel in de tuin hebben, maar als je goed bijvoert en een egelhuis plaats dan komen de egels vanzelf wel. Ik hoop dat inwoners zo’n egelhuis in de tuin zullen gaan plaatsen. Wie zelf een egelhuis wil maken, vindt op onze website www.egelbescherming.nl een bouwtekening.”
“Om de egels nog meer te helpen, is het noodzakelijk dat ze ook bijgevoerd worden. Egels zijn carnivoren en daarom kun je ze het beste bijvoeren met kattenbrokjes en niet met fruit of dergelijke. In de natuur eten ze insecten, amfibieën en kleine zoogdieren. Ze kunnen zelfs een gevecht met een adder overleven en eten daarna de slang smakelijk op. Kattenbrokjes zijn bovendien goed voor het onderhoud van het gebit.”
“Mensen die dat willen, mogen er ook een beetje natvoer bijdoen en altijd een bakje met water neerzetten. Wie een huisje in de tuin heeft, mag daar geen voer in plaatsen, want dat trekt andere dieren aan. Als een egel vijf maanden slaapt of kleintjes heeft gekregen, kunnen andere dieren het hok binnengaan en dat kan gevaarlijk zijn. Plaats het eten op minimaal 2 meter afstand van het egelhuis en gebruik bij voorkeur een egelvoederhuis. Dan blijft het voer droog en kunnen de katten er minder goed bij.”
Egelziekte 2020
“In het voorjaar van 2020 brak ook nog de Egelziekte 2020 uit. Dit is een zeer besmettelijke en dodelijke ziekte. Egels zijn nachtdieren en kruipen in de nacht uit hun nest om op zoek te gaan naar voedsel. Als egels ziek zijn, raken ze hun dag- en nachtritme kwijt en kun je ze overdag zien. Als je overdag een egel ziet, weet je dat het foute boel is. Je moet dan heel snel in actie komen om een egel te kunnen redden.”
“Uit ervaring weten we dat mensen het vaak moeilijk vinden om een egel op te pakken en daarvoor hebben we de Wildlife Transport Rescue Kit ontworpen. Deze kit bevat alles om een gewonde of zieke egel of ander klein tot middelgroot dier in nood veilig op te pakken en naar een gespecialiseerde opvang te brengen. De transportdoos is goed afsluitbaar en voorzien van luchtgaten.”
“Met behulp van de bijgeleverde handschoenen en handdoeken kun je een gewond of ziek dier veilig voor mens en dier oppakken, vervoeren en naar de dichtstbijzijnde opvang brengen. De QR-code op de bijgeleverde flyer geeft direct toegang tot de opvang- en vervoerstips met daarnaast alle adresgegevens van alle opvangcentra per provincie. De kit is voor 14,95 euro te bestellen via onze webshop op de website. Alleen met hulp van de inwoners kunnen wij in nood verkerende egels en hun leefgebied helpen in stand te houden.”