Steeds meer scholen rusten hun lokalen uit met digitale lesmiddelen, van tablets en laptops tot interactieve whiteboards. Hoewel zo’n moderne aanpak allerlei voordelen biedt — zoals het snel oproepen van filmpjes, online quizzen en directe communicatie via schoolportals — waarschuwen experts de laatste jaren voor ongewenste neveneffecten.
Het gebruik van schermen op school
Zelf ken ik het fenomeen maar al te goed: tijdens een spreekbeurt keek ik per ongeluk net iets te lang YouTube-video’s over dinosaurussen in plaats van mijn aantekeningen door te nemen. Die verleiding is geen uitzondering. Uit een overzicht van 33 wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat leerlingen gemiddeld meer informatie onthouden van papieren teksten dan van tekst op beeldschermen, en dat lezen op een verlicht scherm vermoeiender is voor de ogen The Hechinger Report. Andere studies laten zien dat jonge leerlingen, met name in de basisschoolleeftijd, op schermen slechtere begrijpend lezen-scores behalen dan op papier Education Week. Concreet rapporteren leraren en ouders vaker concentratieverlies, afleidbaarheid en moeite met langdurige opdrachten. Bovendien ervaren kinderen bij online lezen sneller een vals gevoel van ‘begrepen hebben’, terwijl de diepgang ontbreekt.
De Zweedse terugkeer naar boeken
In Zweden werd dit probleem de voorbije vijftien jaar alleen maar groter, toen traditionele schoolboeken geleidelijk werden vervangen door laptops en tablets. Ouders merkten dat hun kinderen tijdens het huiswerk soms online spelletjes speelden in plaats van te studeren, terwijl leraren klaagden over een gebrek aan kritisch denken bij het doorzoeken van informatie.
Begin 2024 besloot de Zweedse regering daarom liniaal en boekentas aan te halen en in te zetten op een herintroductie van fysieke leermiddelen. Onderwijsminister Lotta Edholm pleit voor de balans: “Digitale tools kunnen verrijken, maar boeken zijn onmisbaar voor diepgaand begrip en boekenwijsheid,” aldus Edholm. Om dit te realiseren, heeft de overheid de voorbije twee jaar ruim €104 miljoen vrijgemaakt om in elke klas weer een los handboek per vak en per leerling te garanderen.
Ervaring leert dat die investering rendeert. In een pilotproject in Stockholm merkten docenten dat leerlingen na de herinvoering van studieboeken bij schriftelijke examens hogere scores haalden en scherper anticipeerden op tekstvragen. Ook ontwikkelden zij een sterker bewijsbesef: in plaats van lukraak te klikken, namen ze nu de tijd om passages in context te plaatsen.
De Zweedse aanpak bewijst dat didactische keuzes ertoe doen. Een mix van papier en scherm blijkt voor veel leerlingen de sleutel: print voor diep lezen, digitaal voor interactie. Zo blijven beide werelden in balans en verzekeren we dat technologie een hulpmiddel blijft, niet de baas in de klas.
Vergelijkbare artikelen :
- Schermgebruik wél verantwoordelijk voor lagere schoolresultaten, zegt Zweedse overheid
- Digitale editie
- Generatie Z verliest een 5500 jaar oude communicatievaardigheid, zegt studie
- Verkooppunten
- Generatie Alpha: leraren slaan alarm over hun gedrag
Femke Jansen is een creatieve redacteur met een passie voor entertainment en cultuur. Ze volgt de nieuwste trends in de amusementsindustrie en deelt haar inzichten op een boeiende manier.
