Ontdek het Voetbeen: Anatomie, Functies en Veelvoorkomende Aandoeningen

De voet, bestaande uit botten, kraakbeen, gewrichten, ligamenten, pezen, spieren, slagaders, aderen, zenuwen en bedekt met huid, heeft als belangrijke functie het dragen van ons lichaamsgewicht elke dag en het mogelijk maken van lopen.

Anatomie van de menselijke voet: skelet, gewrichten, spieren

De voet is het eerste lichaamsdeel dat contact maakt met de grond. De anatomie van de voet omvat 26 botten en 17 belangrijke gewrichten. Sommige specialisten maken een onderscheid tussen de botten aan de voorkant van de voet en die aan de achterkant. Andere artsen onderscheiden liever de botten in het mediale (binnenste) deel van die in het laterale (buitenste) deel. “Dit zijn verschillende benaderingen van de fysiologie van de voet die elk nuttig kunnen zijn afhankelijk van het gestelde probleem“, benadrukt Dr. Christophe Piat, orthopedisch chirurg in Parijs.

Verder onderscheidt men de intrinsieke spieren (die alleen betrekking hebben op de voet) en de extrinsieke spieren (ingebracht in het been). De onderkant van de voet is de zool, bestaande uit vele zenuwuiteinden.

Over het algemeen worden de botten van de voet ingedeeld in drie afzonderlijke delen:

• de achterkant van de voet (tarsus);
• het midden van de voet (metatarsus, bestaande uit lange botten);
• de voorkant van de voet (de phalanges, die kleine botten zijn).

De botten van de voet spelen een essentiële rol bij het staan tijdens het lopen, in de stabiliteit van de voet en in het evenwicht van het lichaam.

Tarsus, metatarsus en phalanges… Wat zijn de namen, hoe heet het bot in de voet dat uitsteekt?

• De tarsus, gelegen aan de achterkant van de voet, bestaat uit 7 botten;
• De calcaneus (of hielbeen) is het sterkste en meest imposante bot van de voet. Het vormt een gewricht met de talus en het cuboïde bot. Dit is het bot dat de hiel vormt;
• De talus (of sprongbeen) is het enige bot dat in verband staat met de botten van het been. Het bevindt zich aan de achterkant van de voet en vormt de verbinding met de enkel. Het vormt een gewricht met het naviculare bot en de calcaneus
• Het naviculaire bot (ook wel het tarsale scaphoid genoemd) heeft de vorm van een boot, zoals de naam al aangeeft.
• Het cuboïde bot, dat een kubusvorm heeft, bevindt zich aan de laterale zijde. Dit korte bot bevindt zich tussen de calcaneus aan de achterkant en de metatarsus aan de voorkant;
• De drie wigvormige botten, namelijk het mediale cuneiforme, het intermediaire cuneiforme en het laterale cuneiforme;
• Het voorste deel omvat de metatarsus en de phalanges;
• De metatarsus bestaat uit 5 botten gelegen tussen de tenen en de rest van de voet.

Ten slotte bestaat het skelet van de voet uit 14 phalanges. “De grote teen heeft twee phalanges, terwijl de andere vier tenen er elk drie hebben. Het is precies hetzelfde als voor de vingers van de hand“, preciseert Dr. Christophe Piat.

Aangeboren misvormingen

Sommige zeldzame aangeboren misvormingen kunnen de voet en zijn uiteinden treffen. De meest voorkomende is syndactylie, die wordt gekenmerkt door het aan elkaar vastzitten van twee tenen, meestal tussen de derde en vierde teen. “Deze misvorming betreft 0,5% tot 1% van de bevolking volgens wetenschappelijke gegevens over dit onderwerp“, benadrukt de chirurg.

Een andere relatief veel voorkomende aangeboren afwijking is de klompvoet, die ongeveer één op de duizend geboorten treft en twee keer zo vaak jongens als meisjes.

Morfologische specificaties: voetvormen

Fysiologisch gesproken, wanneer de tweede teen langer is dan de grote teen, wordt de voet “Grieks” genoemd. Wanneer de grote teen langer is dan de andere, spreekt men van een Egyptische voet. Ten slotte wordt een vierkante voet per definitie gekenmerkt door de gelijke grootte van de eerste twee tenen.

Zonder als misvormingen te worden beschouwd, kunnen bepaalde specifieke morfologieën op de lange termijn specifieke problemen veroorzaken. Zo kunnen hoge of platte voeten het dragen van orthopedische inlegzolen bij sommige mensen rechtvaardigen om een te grote of onvoldoende natuurlijke kromming van de voetboog te corrigeren. Deze bijzondere morfologieën zijn meestal erfelijk. “Desalniettemin zullen sommige mensen hun hele leven heel goed kunnen leven met deze anatomische specificaties“, tempert Dr. Piat.

De vorm van de tenen, aan het uiteinde van de voet, kan ook een rol spelen bij het ontstaan van bepaalde voetpathologieën (vooral voor klauwtenen) en pijn. Soms geassocieerd met een aangeboren ziekte, presenteert de klompvoet de bijzonderheid van niet op de hiel op de grond te kunnen rusten, vanwege een afwezigheid van dorsale flexie van de enkel.

Hallux valgus: belangrijkste reden voor consultatie bij de orthopedisch chirurg

Vaak aangeduid als “knobbel” in de volksmond, is hallux valgus de belangrijkste reden voor consultatie bij de orthopedisch chirurg. Het betreft een afwijking naar buiten van de grote teen. Dit veel voorkomende probleem is voornamelijk gerelateerd aan leeftijd: het treft 7% van de mensen jonger dan 20 jaar en 40% van de mensen ouder dan 70 jaar. Vrouwen zijn veel meer getroffen, waarschijnlijk vanwege het langdurig dragen van smalle, hooggehakte schoenen.

Een erfelijke component lijkt ook aanwezig te zijn. Na verloop van tijd veroorzaakt de vervorming vaak aanzienlijke pijn, vergezeld van roodheid en zwelling van de grote teen, wat de persoon aanzet tot consultatie. De chirurgische ingreep, die onder locoregionale anesthesie plaatsvindt, bestaat uit het opnieuw uitlijnen van de grote teen en het verlichten van de persoon. “Vandaag de dag geeft deze aanpak zeer goede resultaten, vooral als deze vroegtijdig is gepland. Het is effectief in 95% van de gevallen binnen twee jaar“, herinnert Dr. Christophe Piat.

Na verloop van tijd kan hallux valgus terugkeren, maar een nieuwe chirurgische ingreep blijft altijd mogelijk. “Hoewel het moeilijk is om deze pathologie te voorkomen, kan het dragen van orthopedische inlegzolen direct in de schoen, of zelfs van een plantaire orthese, nuttig zijn om de voet te verlichten, hoewel wetenschappelijke studies momenteel niet bevestigen in welke mate precies“, voegt de chirurg toe.

Hallux rigidus: de andere ziekte van de grote teen

Minder bekend dan hallux valgus, is hallux rigidus gerelateerd aan de aanwezigheid van artrose in de grote teen. Deze pathologie wordt gekenmerkt door gewrichtsstijfheid, moeilijkheden om op de tenen te staan, schoenen met hakken te dragen, of zelfs om te rennen. Deze stijfheid gaat gepaard met botzwellingen die het schoeisel en lopen moeilijk maken. De verslechtering is constant, zelfs als het onmogelijk is om de timing te voorspellen. “In eerste instantie kan artrose worden behandeld met een plantaire orthese, revalidatie, cortisone-injecties, of zelfs groeifactoren”, legt de specialist uit. Als de resultaten onvoldoende zijn, wordt een chirurgische ingreep overwogen (fusie van het stijve en pijnlijke gewricht of conserverende chirurgie).

Klauwtenen en andere misvormingen

Vaak problematisch, zijn misvormingen van de voet relatief vaak. “Ze zijn meestal gerelateerd aan leeftijd, maar het dragen van ongeschikte schoenen kan ze ook bevorderen“, legt Dr. Piat uit. Klauwtenen worden soms geassocieerd met hallux valgus. De teen kan “opgekruld” op zichzelf (klauwteen) worden gevonden. In andere gevallen kan de laatste koot in flexie (hamerteen) worden gevonden, of zelfs in “zwanenhals” (omgekeerde flexie). Bepaalde morfologieën van de voet (vooral de hoge voet) kunnen deze misvormingen bevorderen. Bovendien lijken reumatoïde artritis of andere ontstekingsziekten ook een rol te spelen bij het optreden van deze misvormingen.

Deze misvormingen bevorderen de vorming van eeltknobbels, eelt, of zelfs musculoskeletale aandoeningen en maken het soms moeilijk om geschikte schoenen te vinden. Afhankelijk van het geval wordt het plaatsen van een orthoplastie (gieten om de tenen te beschermen), het dragen van orthopedische inlegzolen of een operatie voorgesteld.

Chronische inflammatoire reuma

Net zo frequent, bevorderen chronische inflammatoire reuma (CIR) de degeneratie van de voeten en veroorzaken een vroegtijdige inflammatoire veroudering. Onder hen zijn reumatoïde artritis, spondylartritis, psoriatische artritis de meest voorkomende reuma. Bovendien worden microkristallijne reuma (beter bekend als “jichtaanval”) veroorzaakt door de afzetting van microkristallen in het synoviaal membraan. “Dit creëert destructieve trauma’s die kunnen leiden tot de vernietiging van kraakbeen, ligament, dat een deel van de stabiliteit van de voet en het bot dat het ondersteunt verzekert“, voegt de specialist toe.

Bacteriële infecties van de voet, voornamelijk veroorzaakt door stafylokokken of streptokokken, zijn relatief zeldzaam. Ten slotte bevordert diabetes (type 1 of 2) neuropathieën, dat wil zeggen het verlies van zenuwgevoeligheid, misvormingen van de voet, de vorming van eelt, kloven, of zelfs voetzweren, ook wel doorboorde plantaire kwalen genoemd.

Voetneuralgieën

Onder de neuralgieën is het Morton’s neuroma het meest voorkomend. Het veroorzaakt aanzienlijke pijn, meestal gelegen tussen de derde en vierde teen. Dit type neuralgie treft voornamelijk actieve mensen tussen de 30 en 60 jaar. De morfologie van de voet kan een rol spelen, evenals het dragen van ongeschikte schoenen, dat wil zeggen te smal of met hoge hakken. De behandeling van Morton’s syndroom is geleidelijk. Het begint meestal met revalidatie en het dragen van orthopedische inlegzolen om de druk op de pijnlijke gebieden te verminderen. “Als dat niet voldoende is, kunnen een of twee cortisone-injecties worden overwogen. Verder wordt dit niet aanbevolen”, voegt de chirurg toe. Ten slotte, als laatste redmiddel, kan een chirurgische ingreep worden gepland om het zieke deel van de zenuw dat pijn veroorzaakt te verwijderen.

Fracturen en trauma’s

Hoe weet je of je een gebroken bot in je voet hebt?

Fracturen en trauma’s zijn zeer frequent in de algemene bevolking. Bij hardlopers, bijvoorbeeld, veroorzaakt de herhaling van microtrauma’s een vroegtijdige mechanische slijtage van ligamenten en kraakbeen. Consequentie: artrose kan vroegtijdig beginnen te verschijnen.

Een ander schadelijk gedrag voor de voet: de praktijk van een intense maar ongebruikelijke fysieke inspanning. “Een persoon die gewoonlijk sedentair is en een wandeling van 20 km plant, zal een contrastbreuk veroorzaken en mogelijk een vermoeidheidsfractuur veroorzaken”, legt Dr. Christophe Piat uit. Dit soort fracturen is frequent en kan op elke leeftijd voorkomen. “Meestal is het radiologisch onderzoek op dat moment normaal, de fractuur verschijnt drie weken later. Daarom is het altijd raadzaam om het radiologisch onderzoek aan te vullen met een MRI” vervolgt de specialist. In de meeste gevallen is een rustperiode van enkele weken voldoende om een vermoeidheidsfractuur te consolideren en de patiënt te verlichten.

In geval van een val of een belangrijke schok kan een fractuur optreden en een verplaatsing of zelfs een huidopening veroorzaken. De ernst van de fractuur is gerelateerd aan de locatie ervan, vooral als deze zich in de buurt van een gewricht bevindt. De fractuur van de metatarsus en die van de calcaneus zijn bijvoorbeeld vaker voorkomend. De fracturen van het hielbot zijn vaak het gevolg van een belangrijk trauma (val op de grond, verplettering…). Een hevige schok tegen een materiaal, zoals een ruit bijvoorbeeld, kan ook een fractuur van de phalanges veroorzaken. “Algemeen zijn deze fracturen goedaardig, maar ze moeten toch worden beoordeeld en behandeld door een specialist om de afwezigheid van complicaties, zoals een geassocieerde luxatie of een gewrichtsverplaatsing zoals in de tarsometatarsale fracturen, te verifiëren“, preciseert de specialist.

Wat is de ergste fractuur van de voet?

De niet-verplaatste fracturen kunnen orthopedisch worden behandeld, met een gipsverband of door het

Vergelijkbare artikelen :

• Vinger Geheimen: Ontdek Anatomie, Functies & Behandelingen!
• Druk op de Ulnaire Zenuw: Oorzaken, Symptomen en Behandelingen Ontdekt!
• Voorkom en Behandel Voetkloven: Ontdek de Beste Tips en Tricks!
• Staaroperatie: Ontdek alles wat u moet weten over deze ingreep!
• Seks is Gezond: Ontdek de Verbazingwekkende Voordelen van de Liefde Bedrijven!