Wat is de hersenen?
Gelegen in de schedel, vormen de menselijke hersenen het controlecentrum van ons lichaam, onze organen en ons metabolisme, en waarborgen ze onze overleving op elk moment. Afhankelijk van de regio, interacteren de hersenen met alle delen van het lichaam. Ze functioneren door natuurlijke zelfregulatie via een zeer geavanceerd communicatiesysteem, gebaseerd op neuronale activiteit, neuronen en synaptische verbindingen. Het neurale netwerk (zenuwimpulsen) heeft een aanzienlijke elektrische en chemische activiteit.
De hersenen hebben vele structuren, wat hun werking een van de meest complexe en moeilijkst te bestuderen maakt. Bovendien zijn sommige van deze actiepotentialen nog niet opgehelderd in onderzoek.
De menselijke hersenen van een volwassene hebben een grootte of volume van ongeveer 1.130 cm3 bij vrouwen en 1.290 cm3 bij mannen. Het gewicht is gemiddeld 1,4 kg.
Hoeveel neuronen heeft het menselijk brein?
Volgens de Federatie voor Hersenonderzoek bevat dit orgaan tussen 100 miljoen en 100 miljard neuronen. Dit aantal varieert afhankelijk van de zoogdiersoort. Onderzoek toont aan dat wanneer neuronen worden vernietigd, de hersenen niet in staat zijn nieuwe te produceren. Dit kan leiden tot hersendisfuncties, een verslechtering van cognitieve functies of neurodegeneratieve ziekten. Het orgaan kan echter gliacellen produceren, die neuronen ondersteunen en omringen.
Wat zijn de rollen, de drie delen en de belangrijkste functies van de hersenen?
De drie belangrijkste structuren van de hersenen omvatten de hersenen, het cerebellum en de hersenstam. Maar in werkelijkheid zijn de hersenen zeer complex en hebben ze vele andere delen, elk met een rol in de neuronale activiteit.
De hersenen beheersen het hele organisme via zijn verschillende regio’s. Wat betreft zijn hoofdfuncties, beheert het:
- Geheugen, denken, strategieën en bewegingen via de hersenen;
- Coördinatie en evenwicht, dankzij het cerebellum;
- Automatische functies zoals ademhaling, spijsvertering, hartslag of bloeddruk dankzij de hersenstam.
De hersenen, met behulp van neuronen, stellen andere functies mogelijk: lichamelijke, intellectuele, emotionele, functionele, leer- en motorfuncties.
Wat is de anatomie van het zenuwstelsel?
De 5 lobben: frontaal, temporaal…
De cerebrale cortex vormt de buitenste laag van de hersenen. Dit bevat de meeste neuronen, de beroemde grijze stof. De cerebrale cortex is verdeeld in vijf hersenlobben:
- De frontale kwab;
- De pariëtale kwab;
- De temporale kwab;
- De occipitale kwab;
- De limbische kwab.
Hersenen: rechter en linker hemisfeer
De hersenen zijn ondergedompeld in cerebrospinale vloeistof. De hersenen bestaan uit twee hemisferen, de rechter en de linker, die met elkaar verbonden zijn. De hersenen zijn verdeeld in verschillende delen:
- De telencephalon, het bovenste deel, bestaande uit de cerebrale cortex en het striatum;
- De diencephalon die de thalamus en hypothalamus (endocriene klieren) bevat;
- Het mesencephalon;
- Het cerebellum;
- De pons van Varoli;
- Het medulla oblongata: dit communiceert met het ruggenmerg.
Een brein, twee zenuwstelsels: centraal en perifeer
De hersenen zijn niet zomaar een orgaan. Samen met andere organen (ruggenmerg, hersenen, cerebellum…), vormt het een compleet systeem, het zenuwstelsel. Dit laatste is verdeeld in twee hoofdsystemen: centraal en perifeer.
Het centrale zenuwstelsel of CNS omvat de hersenen en het ruggenmerg, beschermd door de wervelkolom. De hersenen hebben verschillende rollen, zoals het beheersen van onze gedachten, sensaties, coördinatie van onze bewegingen, onze percepties, onze taal, onze cognitieve functies en ons geheugen. Het ruggenmerg helpt bij het transporteren van de vele chemische en elektrische berichten tussen de hersenen en de rest van het lichaam.
Het perifere zenuwstelsel (PNS) bestaat uit ganglia en zenuwen die het lichaam helpen bewegen. Het PNS regelt onze vrijwillige (lopen) en onvrijwillige (ademhaling, spijsvertering…) bewegingen.
Zijn verschillende functies: welk deel van de hersenen dient waarvoor?
Hoewel het slechts 2% van het totale lichaamsgewicht vertegenwoordigt, verbruikt het 20% van de geproduceerde energie.
De menselijke hersenen bestaan uit twee symmetrische hersenhelften, het cerebellum en de medulla oblongata, de mesencephalon en de pons. Deze laatste drie gebieden van de hersenen vormen de hersenstam. De medulla oblongata is het onderste deel van de hersenstam en dient als verbindingsplaats tussen de hersenen en het ruggenmerg. Het bevat vele zenuwcentra die verantwoordelijk zijn voor de regulatie van essentiële onvrijwillige functies zoals hartslag, ademhaling of lichaamstemperatuur. De medulla oblongata is slechts 2,5 cm breed, maar heeft een essentiële functie voor de overdracht van zenuwimpulsen tussen het ruggenmerg en de hersenhelften.
Voor de hersenstam, net boven de medulla oblongata, bevindt zich een band van zenuwvezels genaamd de pons of Varoli-brug. De pons verbindt de rechter- en linkerhelften van het cerebellum en dient als “brug” tussen de hersenen, het cerebellum en de medulla oblongata.
De bilobed structuur aan de achterkant van de hersenstam is het cerebellum. Het is verantwoordelijk voor de coördinatie van bewegingen. Het ontvangt zenuwimpulsen van het hele lichaam, in het bijzonder van de evenwichtscentra in het binnenoor, verwerkt deze informatie en stuurt regelsignalen naar de motorneuronen van de menselijke hersenen en het ruggenmerg.
De hypothalamus is een kleine kern van neuronen aan de basis van de hersenen. Het speelt een belangrijke rol omdat het verantwoordelijk is voor vele functies, zoals slaap en waakzaamheid, seksuele driften, dorst en honger. Het controleert ook de endocriene activiteit van het lichaam door de regulatie van de hypofyse, en speelt een belangrijke rol in emoties, pijn en plezier.
De hypofyse (of pijnappelklier) is een kleine erwtvormige klier die aan de hypothalamus is bevestigd. Het secretes hormones die verantwoordelijk zijn voor de regulatie van andere endocriene klieren en voor de controle van groei, reproductie en vele metabole reacties.
De occipitale kwab is gelegen aan de achterzijde van de hersenhelften, nabij het occipitale bot van de schedel. Het bevat de centra die verantwoordelijk zijn voor het zicht.
De pariëtale kwab is gelegen in het midden van de hersenen. Het ontvangt informatie met betrekking tot aanraking en ruimtelijke oriëntatie.
De temporale kwab is gelegen aan de zijkant, nabij het temporale bot. Het bevat de centra voor gehoor, smaak en geheugen.
De frontale kwab is gelegen in het voorste (voorste) deel van de hersenhelften, dat wil zeggen net achter het voorhoofd. Het is verantwoordelijk voor vrijwillige motorische coördinatie. Het bevat centra die verantwoordelijk zijn voor spiercontrole, maar ook voor gecoördineerde ritmische bewegingen van het hoofd en de keel, zoals kauwen, likken of slikken. De frontale kwab bevat ook centra voor denken, geheugen, redeneren en associaties. Volgens sommige onderzoekers zou het ook de zetel van de persoonlijkheid zijn.
Vergelijkbare artikelen :
- Vinger Geheimen: Ontdek Anatomie, Functies & Behandelingen!
- Alles over Paraplegie: Oorzaken, Symptomen en Behandelingen Ontdekt!
- Vacatures
- Opgezwollen Klieren: Oorzaken, Locaties en Behandeling Ontdekt!
- Roodharigen voelen pijn anders: opmerkelijke ontdekkingen in nieuw onderzoek!
Jeroen Bakker is een gepassioneerd journalist met een brede interesse in maatschappelijke thema’s. Hij verdiept zich vooral in de zorgsector en schrijft over innovaties en uitdagingen binnen de gezondheidszorg.
