Staaroperatie: Ontdek alles wat u moet weten over deze ingreep!

De cataractoperatie is de meest voorkomende chirurgische ingreep bij oudere mensen met jaarlijks 700.000 ingrepen in Frankrijk. De techniek is vandaag de dag goed onder de knie en de resultaten zijn in verreweg de meeste gevallen zeer bevredigend. De operatie kan onder algemene verdoving plaatsvinden, zonder ziekenhuisopname. Toch moet men rekenen op een halve dag voor de dag van de operatie. Er is dus geen leeftijdsgrens voor de ingreep, integendeel, het herstel van een bevredigend zicht stelt veel oudere mensen vaak in staat om enige zelfstandigheid te hervinden.

Wat is cataract?

Men schat dat cataract meer dan één persoon op vijf treft vanaf 65 jaar, meer dan één op drie vanaf 75 jaar en bijna twee op drie vanaf 85 jaar. Deze aandoening wordt veroorzaakt door de ontwikkeling van vertroebelingen op de lens, de transparante lens die accommodatie mogelijk maakt. Deze vertroebelingen verhinderen dat lichtstralen doorgaan, wat kan leiden tot een aanzienlijke vermindering van het zicht.

De enige behandeling is een chirurgische ingreep in een steriele operatiekamer. Het bestaat uit het verwijderen van de troebele lens en het vervangen door een implantaat.

Wanneer moet men opereren?

Cataracten ontwikkelen zich niet op een uniforme manier. Sommige stabiliseren. Anderen evolueren pas na vele jaren naar een verlies van zicht. Het is dus aan de patiënt, geholpen en geïnformeerd door zijn oogarts, om het moment van de chirurgische ingreep te beslissen, afhankelijk van het ervaren ongemak. Studies tonen aan dat, wanneer het verlies van gezichtsscherpte significant is, de operatie gunstige effecten heeft op de kwaliteit van leven en vaak ook op andere leeftijdsgerelateerde ziekten.

Cataractbehandeling: hoe verloopt de oogoperatie?

Manuele of laserinterventie op de lens

De meest gebruikte techniek is de extracapsulaire extractie van de lens:

• Een kleine incisie (ongeveer 2 mm) wordt gemaakt in het hoornvlies, hetzij door de hand van de chirurg, hetzij door laser;
• Vervolgens wordt de kern van de lens verwijderd, terwijl de capsule op zijn plaats blijft;
• Deze methode heet phacoemulsificatie. De lens wordt in kleine stukjes gebroken door ultrageluid en vervolgens opgezogen door een zeer kleine incisie. De genezing is sneller en het risico op complicaties is lager.

Duur van de ingreep

De operatie duurt meestal tussen de 15 en 30 minuten. Eén oog wordt per keer behandeld. Een cataractoperatie vereist geen ziekenhuisopname.

Welke verdoving?

Deze ingreep wordt over het algemeen uitgevoerd in een operatiekamer, onder lokale verdoving. De specialist verdooft het oog door een verdovende oogdruppel toe te dienen. Daarnaast plaatst de anesthesist een katheter om indien nodig een ontspannend medicijn toe te dienen. Zelden is algemene verdoving mogelijk. Een afspraak met de specialist moet dan vóór de ingreep worden gepland.

Plaatsing van het implantaat

In bijna alle gevallen wordt vervolgens een implantaat in de capsule geïntroduceerd om de lens te vervangen. Dit implantaat kan worden gevouwen, wat de introductie ervan door de incisie vergemakkelijkt. In het geval van phacoemulsificatie is het zelfs niet altijd nodig om te hechten.

Een verband en een beschermende schaal, verstrekt in de operatiekamer, moeten gedurende de eerste vier nachten worden gedragen om onbedoeld wrijven van het oog te voorkomen.

Het plaatsen van oculaire implantaten: het alternatief voor brillen

Deze implantaten hebben het mogelijk gemaakt om de dikke, onaantrekkelijke brillen die vroeger door cataractgeopereerde personen werden gedragen, af te schaffen. De meest gebruikte zijn de monofocale implantaten. Ze kunnen echter niet vervormen om accommodatie mogelijk te maken. Ze zijn daarom gericht op één type zicht, meestal op verafzien, wat het dragen van een bril voor het lezen noodzakelijk maakt.

Multifocale lenzen zijn ook beschikbaar. Ze hebben het voordeel dat ze zowel dichtbij als veraf zien mogelijk maken. Dit voordeel is waardevol voor geopereerde personen. Voor sommige patiënten, echter, die andere geassocieerde oogaandoeningen hebben, is het plaatsen van een implantaat gecontra-indiceerd en blijft het dragen van corrigerende glazen noodzakelijk.

Welke voorzorgsmaatregelen en vervolg na een cataractoperatie?

In de meeste gevallen is het oog pijnloos na de ingreep. Men mag echter niet alleen zijn de eerste nacht na de operatie, voor het geval er problemen optreden. Het zicht verbetert snel, binnen enkele weken kan een aangepaste correctie met een bril worden voorgeschreven. Locale zorg wordt ook voorgeschreven. Alvorens de medische zorg uit te voeren, zijn handhygiënemaatregelen essentieel:

• Het toedienen van druppels;
• Het aanbrengen van een zalf;
• Het dragen van een oogbescherming.

De instructies, modaliteiten en de duur van deze zorg zullen door uw chirurg worden gespecificeerd. Soms is het nodig om hechtdraden te verwijderen. Bepaalde activiteiten worden afgeraden tijdens de eerste dagen na de ingreep: autorijden, professionele activiteiten, gebruik van machines of gevaarlijke producten. Uw oogarts zal u informeren wanneer het mogelijk is deze activiteiten te hervatten tijdens uw consultatie.

Gevaren en contra-indicaties

Ernstige complicaties van cataractchirurgie zijn zeldzaam. Intraoculaire infecties of endoftalmieën blijven uitzonderlijk (één geval op enkele duizenden). Ze kunnen leiden tot totaal verlies van het zicht in het getroffen oog.

In 2 tot 4% van de gevallen treden minder dramatische complicaties op (glaucoom, maculair oedeem of netvliesloslating) die in sommige gevallen ernstige gevolgen kunnen hebben. Ze komen vaker voor bij oogziekten of andere geassocieerde aandoeningen (diabetes, hartziekte…). Soms is een nieuwe ingreep nodig.

Wanneer krijgt men het zicht terug na een cataractoperatie?

Het herstel van helder zicht kan bij sommige patiënten langer duren dan bij anderen. Sommigen herstellen binnen 24 uur, terwijl anderen enkele dagen nodig hebben. In alle gevallen zal er een postoperatieve controleafspraak met de chirurg plaatsvinden om het oog te onderzoeken en de visie van de patiënt te meten. Indien nodig kan de oogarts ook een aanvullende optische correctie voorschrijven.

Hoe lang zonder autorijden na de cataractchirurgie?

De patiënt moet minstens 24 uur na een cataractoperatie vermijden om te rijden. In deze periode kan hij nog steeds visuele stoornissen ervaren (wazig zien, halo’s) die het autorijden gevaarlijk kunnen maken. Het is daarom essentieel om voorzorgsmaatregelen te nemen en te wachten tot de symptomen volledig zijn verdwenen voordat men overweegt om weer een voertuig te besturen.

Kleine chirurgie

Cataract: binnenkort een nieuwe effectieve behandeling?

Maar de meest voorkomende complicatie is de ontwikkeling van vertroebelingen op de achterste capsule van de lens die op zijn plaats is gebleven. Deze secundaire cataract is verantwoordelijk voor visueel ongemak bij ongeveer de helft van de patiënten binnen twee tot vijf jaar, wat regelmatig oogheelkundig toezicht rechtvaardigt.

Gelukkig, wanneer het ongemak aanzienlijk is, kunnen de vertroebelingen worden behandeld door een incisie in de achterste capsule (capsulotomie) te maken met een Yag-laser. Deze behandeling wordt uitgevoerd in de praktijk van de oogarts. Het veroorzaakt in ongeveer twee gevallen op honderd een netvliesloslating. Het is daarom afgeraden om het preventief uit te voeren na verwijdering van de lens.

Moeten beide ogen worden geopereerd?

Cataract treft bijna altijd beide ogen. Momenteel zijn alle specialisten het erover eens geen onderscheid te maken tussen het eerste en het tweede oog, omdat de operatie van het tweede oog een werkelijk voordeel biedt voor de patiënt. Het tweede oog wordt meestal enkele weken of enkele maanden na het eerste geopereerd. Echter, als het eerste oog blind is, moet de patiënt worden gewaarschuwd voor het risico van blindheid in geval van ernstige complicaties.

Er is momenteel geen preventieve behandeling voor cataract. Echter, studies hebben aangetoond dat blootstelling aan zonlicht het risico op cataract verhoogt. Het lijkt dus logisch om zich te beschermen, ook al heeft geen enkele studie de effectiviteit van het dragen van zonnebrillen aangetoond.